İhracatına sınırlı olarak izin verilen patates ve soğanda üreticiler düşük fiyatlara karşın alıcı bulmakta zorlanıyor. Koronavirüs mağduru limonda da durum farklı değil.
Bu yılı hem ihracata dair alınan kararlar hem de salgın dönemi koşulları nedeniyle tam bir belirsizlik içinde geçiren soğan ve patates üreticileri için kriz bugünlerde iyice keskinleşmiş durumda. Pek çok bölgede üretici fiyatlarının dramatik bir şekilde düştüğü iki ürünün üreticilerin alıcı bulmakta zorlanırken, onları meyvecilik cephesinden ise limon yetiştiricileri eşlik ediyor.
Mayısta kararlar esnetildi ama…
Kuru soğan ve patateste zorlu süreç 2020’nin henüz ilk günlerinde başlamıştı. İç piyasanın düzenlenmesi için iki ürünün ihracatının ön izin şartına bağlanmasıyla dış satım fiilen durma noktasına gelmişti. Üreticilerin tepkisini çeken bu karar Mayıs başında yeniden ele alınmış ve soğan ihracatı 250 bin tonluk üst sınır ile yeniden serbest hale gelmişti.
Aynı dönemde patateste ise Mersin limanına uğrayan ithal ürünlerin iç pazarda satıldığı tartışmaları alevlenmişti. Üretici birlikleri ithalatın engellenmesini ve ihracatta soğandaki gibi profesyonel firmalara ihracat izni verilmesini talep etmiş, sonrasında ise alınan kararla için ton başına 500 doların altında olan patates ihracatı için gözetim uygulaması başlatılmıştı.
Tarla fiyatları 50 Kuruşun altında
Ancak aradan geçen iki aya karşın mevcut uygulamalar ne soğan ne de patateste üreticileri rahatlatmadığı gibi, tarla fiyatları da son günlerde 50 Kuruşun altına kadar geriledi. Kuru soğanda fiyatlar 30, patateste ise 40 Kuruş civarında seyrederken, ihracatı Covid-19 salgınının ilk günlerinde yasaklanan ve ardından kotalı olarak izin verilen limonda da üreticiler aynı kaderi paylaşıyor.
Üretici elindeki pazarı kaybetti bile!
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, ihracat izinlerinin geç açıklanması ve kısıtlı düzeyde tutulması nedeniyle bu ürünlerde pazarın kaybedildiğini dile getiriyor. Soğan hasadının yeni başladığı bölgelerde dahi ürünlerin 30 Kuruşa alıcı beklediği söyleyen Bayraktar, “Üreticiler piyasadaki belirsizlik ve düşük fiyat nedeniyle mağdur olurken tüccar da yeterli alım yapamadığı için pazarlama sorunları yaşıyor” diyor.
Limonda kotanın yarısından azı ihraç edilebildi
Limonda ise belirlenen 10 bin tonluk kotanın yalnızca 4 bin tonunun ihraç edilebildiğini dile getiren Bayraktar, “Sınırlı ihracat ve talepteki daralma nedeniyle depolarda alıcı bekleyen limonlarda kalite kayıpları yaşanıyor. Eldeki ürün pazarlanamadığı takdirde kayıplar daha da fazla olacak. Bu yüzden kuru soğan, patates ve limonda ihracata getirilen kısıtlamalar kaldırılmalı” diye konuşuyor.