Yeni yılın ilk günüyle birlikte uygulamaya geçecek Gübre Takip Sistemi, bitki besleme ürünlerinin ticareti ve kullanımında yeni bir dönemi başlatacak. Peki yeni sistem neler getiriyor?
Bitki besleme ürünlerinin satışı ve kullanımına dair son 2 yıl içinde çok sayıda gelişme yaşandı. İlk olarak, 2016 Haziran’ında patlayıcı yapımında kullanıldığı gerekçesiyle nitratlı gübrelere getirilen kısıtlamalar ve amonyum nitrat bazlı gübrelerin tamamıyla yasaklanmasıyla birlikte başlayan değişim rüzgarları, 2018’in ilk günü itibariyle başlayan olan Gübre Takip Sistemi (GTS) ile yeni bir boyuta taşınıyor.
Yeni sistemin dayanağını Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 6 Nisan 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Piyasaya Arz Edilen Gübrelerin İzlenmesine Yönelik Tebliğ oluşturuyor. Yeni yıla sayılı günler kala başta bayiler olmak üzere tarım sektöründen kazanç sağlayan çok sayıda kişi Gübre Takip Sistemi’nin nasıl işleyeceğini merakla bekliyor.
DNA barkod ve karekod sistemi geliyor
Gübre Takip Sistemi’nin en temel amacı merdiven altı üretim, kayıtdışı satış ve kullanım sorunlarının önüne geçmek. Bunun için bir dizi takip yöntemi kullanılması hedefleniyor. Sistemin merkezinde ise DNA barkod ve karekod takip sistemleri yer alıyor. Peki Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın girişimiyle 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacak Gübre Takip Sistemi neler getirecek?
Her ürünün birer kimliği olacak
Son yıllarda pek çok üründe kullanılmaya başlayan karekodlar, Gübre Takip Sistemi ile birlikte tarım sektörüne de giriş yapıyor. Ürünlere veri kodlama yöntemiyle takip edilebilirlik özelliği kazandıran bir teknoloji olan DNA barkod sistemi ise piyasaya sunulan her bir ürüne izlenebilir birer kimlik atanmasını sağlayacak. Ayrıca Nisan ayında getirilen gübre depolarına kamera yerleştirilmesi zorunluluğu da yeni sistemin bir parçası olacak.
Vergi kaybı 2 milyar TL’yi buluyor
Gübre firmalarından tarımsal üreticilere ulaşana bitki besleme ürünlerinin izlediği tüm aşamaların izlenip kayıt altına alınması öncelikle kayıp ve kaçak satışların önüne geçilmesi anlamına geliyor. Yeni sistem kayıtdışı satışların neden olduğu ve yılda ortalama 2 milyar TL’yi bulan vergi kaybını azaltmaya aday.
Gübre Takip Sistemi bu arada nitratlı gübrelerin izlenilebilirliğini de arttırarak, mevcut yasak ve kısıtlamaların ortadan kaldırılmasını amaçlıyor. Ayrıca sahte, taklit ya da tağşiş ürünlerin de tespit edilmesi ile tescilli ürünlerin piyasada dolaşımının kolaylaştırılması sağlanacak.
12 bin bayiye anlatılacak
Zirai bayilerin yeni sisteme adapte olması için farklı illerde birkaç aydır süregelen bilgilendirme toplantıları yapılıyor. Ancak halen pek çok üretici ve bayi henüz sisteme dair yeterli bilgi sahibi değil. Bakanlık İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından yeni yılda devam edecek toplantılarda ülke çapında 12 bin kişiye daha ulaşılması bekleniyor.
Gübre üreticileri erteleme bekliyor
Ancak yeni yıla sayılı günler kala Gübre Takip Sistemi’ne dair belirsizlikler de mevcut. Ürünlere DNA barkodu basılmasında kullanılacak makinelerin ve depolar için öngörülen kameraların henüz firmaların eline ulaşmadığını belirten gübre üreticileri, sistemin başlangıcının ertelenmesini talep ediyor.
Gübreye zamanında ulaşmak zorlaşacak
Yeni sistem için gerekli ekipmanların bütünüyle temin edilmediği takdirde gübre üretiminin kilitleneceğine dikkat çeken İgsaş Genel Müdürü Turan Tok, “Temin edilecek 1 aparat ile günde 600 ton torbalama yapabileceksiniz. Günlük talebin 3-4 bin ton olduğu düşünülürse, üreticilerin ihtiyacı olan gübreyi zamanında temin etmesi zorlaşacak” diye konuşuyor.