Farklı sektörlerden gelip bademe yatırım yapan çok sayıda kişi var. Yeni kurulan bahçeler başarılı olursa hem bademin hem de tarımın cazibe merkezi olduğu kanıtlanacak.
Bugün Türkiye'de Karadeniz bölgesi dışında her koordinatta badem ağaçlarına rastlamak mümkün. Özellikle son yıllarda 2B statüsündeki arazilerinin tarım amaçlı kiralanmasında badem öncelikli ürünlerden biri oldu.
Bu pek de şaşırtıcı değil. Çünkü bademin piyasa değeri yüksek, toprak seçiciliği az ve az suya ihtiyaç duyuyor. Üstelik çok zahmetli bir bakım süreci de yok. Ürünün yüksek değeri devlet teşviklerini de beraberinde getiriyor.
Badem, üreticisine çok çeşitli yollarla girdi sağlayabiliyor. Kuruyemiş kürlerinin ya da tatlı gıdaların içine girmekten başka kullanım alanları da var. Doğal kozmetik ürünleri arasında badem yağına yoğun talep var. Badem çikolata, dondurma gibi tatlı ürünlere kattığı lezzet ile gıda sanayisinin de vazgeçilmezi.
Üretimin merkezi Kaliforniya
Dünya badem üretiminin 5’te 4’ünü üstlenen ABD’de üretimin merkezi Kaliforniya eyaleti. Küresel badem pazarını da büyük ölçüde burası yönlendiriyor. Kaliforniya’daki üretim altyapısı örnek olacak nitelikte. Bu da kaliteyi doğrudan etkiliyor.
Aslında Türkiye de kalitede oldukça iyi bir görüntü veriyor. En yoğun üretimin yapıldığı Muğla’da üretilen bademin fiyatı Kaliforniya bademinin tam iki katı. Ancak artan ekim alanı ve kaliteye rağmen üretim yeterli değil. Türkiye’de tüketilen bademin 3’te 1’i yurtdışından geliyor.
Bademde uzmanlara ihtiyaç duyuluyor
“ABD ve İsrail gibi ülkeler modern üretime erken başladı. Bizde ise taş çekirdekli ürünlerde uzmanların ortaya çıkışı 10-15 yıla dayanıyor” diyen Ertar Kimya Pazarlama ve Teknik Müdürü Cüneyt Köseoğlu, yeni kurulan modern bahçeler üzerine şu yorumu yapıyor: “Bu yeni işletmeler 1000-2000 dönümlük büyük bahçeler. Bu yatırımları yapanlar da bu işi profesyonel olarak yönetmekle yükümlü. Dolayısıyla bademde uzmanlaşacak ziraat mühendislerine ihtiyaç duyacaklar. Bu da uzmanlaşmayı tetikleyecek.”
Yatırımcıların yüzde 70’i farklı sektörlerden
Bademe yapılan yeni yatırımların çoğu tarım dışı sektörlerden gelen yatırımcılara ait. Köseoğlu, bunların yüzde 70’i daha önce tarımla hiç uğraşmamış kişiler olduğunu söylüyor. Sağlık, inşaat gibi farklı sektörlerden gelen bu yatırımcıların tercihinin badem olması üründeki potansiyelin bir kanıtı.
Badem, tarımı cazibe alanı kılabilir
Bademde başarılı bir üretim Türkiye tarımında ciddi bir kazanç cephesi yaratacak. Bu kazancın maddi olduğu kadar psikolojik bir boyutu da var. Tarım dışından gelip bademe yatırım yapan girişimcilerin başarılı olması, genel olarak tarımın herkes için kazandıran bir yatırım alanı olduğunu kanıtlaması anlamına gelecek.