"Stoksuz yakalandık"

Kuru fasulyede arz sıkıntısı fiyat artışını tetikliyor. Kuru fasulyenin fiyatı son 3 ayda yaklaşık yüzde 50 arttı. Sektör temsilcilerine göre kuru fasulyedeki fiyat artışının nedeni, son yıllarda bakliyat ekiminin giderek azalması, Arjantin’deki kuraklık ve Çin’deki aşırı yağışlar nedeniyle mahsulün tarlada kalması. Tarım Ürünleri, Hububat, Bakliyat İşleme ve Paketleme Sanayicileri Derneği (PakDer) Başkanı İsmet Aral; “Fiyatlar son 3 ay içinde yüzde 60-70’lerin üzerine çıktı. Konya-Çumra sıra fasulyesinin kilosu 6.25 TL. 200 ton mal istesen, yok. 1-2 kamyon ile yürüyor günlük işler” diyor. Kuraklık nedeniyle fasulyede dünya ölçeğinde büyük bir problem çıktığını söyleyen Aral, “Belli bir sıkıntı olacağını düşünüyorduk, ithalat yapan bir ülkeyiz. Ama fiyatların bu kadar artacağını kimse ön görmüyordu. Gerektiği kadar mal alınamadığı için stok da yapılamadı” ifadelerini kullanıyor. Büyük fasulyelerin özellikle Kırgızistan’dan ithal gelmeye başladığına dikkat çeken Aral, şu bilgileri veriyor: “Onların fiyatları da 7-7,25 TL arasında değişiyor. Eğer arz sorunu çözülemezse ocak-şubattan itibaren kuru fasulye yokluğa gidebilir. Fiyat çok yükseldiği için tüketim düşecek. Fasulye zaten şu an raflarda bir var bir yok durumda. Tüketimin azalması durumu değiştirmeyecek. Eğer ithalat alternatifleri artmazsa şubat ve mart ayından sonra sıkıntı çok daha fazlalaşacak. Yaklaşık 200 bin ton fasulye tüketimi var. Bu rakamın yarısını ithal ediyoruz.” Bakliyat ekim alanlarının giderek daraldığını kaydeden Reis Gıda CEO’su Mehmet Reis de, “Üretici kuru fasulye, nohut, iç bakla ve börülce ekmiyor artık. Bunun nedeni olarak da destekleme primi buğday, mısır ve ayçiçeğine verildi. Üretici de bu alanlara yöneldi. Çiftçiyi tekrar bakliyat ekimine çekmek lazım, çiftçi tarladaki mahsulünü zararına satmamalı” diyor. Reis, “Bugün fiyatlar ikiye katlanmış durumda. Özellikle Çin, emek yoğun olduğu için tarım ürünlerinden vaz geçiyor. Başta da fasulyede dünya ölçeğinde fiyatlara yön veren bir ülke konumundaydı. Arjantin’de de kuraklık yaşanınca ürün yetmez hale geldi” diye devam ediyor. Kış aylarında kuru gıdanın en üst noktaya ulaştığına dikkat çeken Reis “Stoklar şubata kadar eriyecek. Mayıs ve haziran aylarında Ramazan kumanyaları devreye girecek. Fasulye üreticileri Türkiye’de yeterli miktarda nohut olduğunu bilmelidir. Tüketici alternatif olarak nohut tüketerek tepkisini göstermeye başladı” diye konuşuyor. Kuru fasulyede en yakın hasat döneminin Çin’de olduğunu kaydeden İstanbul Tüccarlar Kulübü Gıda ve Tarım Komisyonu Başkanı Alper Önel, 2014 Ağustos ayına kadar dünyanın hiçbir ülkesine yeni mahsul fasulye gelmeyeceğini vurguluyor. Önel, “Ramazan ayına yeni mahsulün yetişmesi çok zor. İç piyasanın buna göre pozisyon alması gerekir.Nohut ve pirinç fiyatları bu dönemde 3-4 kat artacak. Kırgızistan İspir fasulyesi, Arjantin’den horoz fasulye alıyoruz. Kuru fasulyede kendini hissettireceği daha sıkıntılı bir döneme giriyoruz. Şu anki durumu arayacağız” diyor.