Nişasta bazlı şekerlerin kotasını arttırmayı öngören Şeker Kanun Tasarısı yeniden meclis gündemine geliyor. Tasarı 2 yıl önce şekerpancarı üreticilerinin tepkisine neden olmuştu.
Nişasta bazlı şekerin (NBŞ) pazar payını yükseltmeyi hedefleyen Şeker Kanun Tasarısı’nın Mart ayında yeniden TBMM’ye getirilmesi bekleniyor. Yeni hükümetin eylem planında bulunan tasarı 2013 yılındaki haliyle bir kez daha tartışılacak. Tasarı Türkiye’nin şeker üretiminin önemli kısmını oluşturan şekerpancarı için zorlu bir rekabet vadediyor.
Şekerpancarının pazar payı daralacak
Türkiye’de NBŞ’nin mevcut kotası yüzde 10. 2013 yılında oluşturulan tasarı bu oranı yüzde 15’e çıkarmayı amaçlıyordu. Şekerpancarı sektöründen gelen tepkiler üzerine yasalaşmayan tasarıda yeni dönemde de bir değişiklik yok. Tasarı hem Türkiye’nin geleneksel şeker kaynağı şekerpancarının pazarını daraltacağı için tepki çekiyor, hem de sağlık açısından risk taşıdığı gerekçesiyle eleştiriliyor.
Avrupa’da kota yüzde 5’ten az
Gıda sektöründe kullanılan NBŞ’yi özellikle mısır şurubu gibi tatlandırıcılar oluşturuyor. NBŞ, mısır üretiminin yoğun olduğu Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinde oldukça yaygın. Şeker sektörü şekerpancarına dayanan Avrupa ülkelerinde ise NBŞ’ye ayrılan kota ortalama yüzde 4,9.
Şekerpancarı üretimiyle öne çıkan Almanya’da NBŞ kotası yüzde 1,9. Fransa, Hollanda ve İngiltere gibi ülkeler ise gıda sektöründe NBŞ’ye hiç yer vermiyor. NBŞ’nin yüksek olduğu Macaristan, Bulgaristan, Slovakya gibi ülkeler düşük şekerpancarı üretimiyle dikkat çekiyor.
Sağlık açısından da eleştiriliyor
Avrupa’da kişi başı NBŞ kökenli tatlandırıcı tüketimi yılda ortalama 1 kg. Türkiye’de ise bu oran 4 kg civarında. NBŞ ürünleri doğal olmayan şeker olarak değerlendirildiği için de eleştirilere maruz kalıyor. Kanun tasarısında şekerpancarı dışında kalan şeker hammaddeleri için “diğer şekerler” tanımı yapılıyor.
Kota yüzde 50’ye kadar çıkabilecek
Mevcut yasada, şekerpancarında arz sorunu yaşanması durumunda kotaların o sezon için arttırılıp azaltılması mümkün. Bakanlar Kurulu geçtiğimiz Haziran ayında 2014-2015 pazarlama yılına özel olarak NBŞ kotasını yüzde 30 arttırmıştı. Yeni kanun tasarısında kotanın yüzde 50’ye kadar çıkarılabileceği öngörülüyor.