Salı günü yaşananlar, halihazırda enflasyon rekorları kıran gübre ve zirai ilaç pazarına bir darbe daha indirdi. Oluşan yeni fiyatlar tarım arazilerine düşük verim, gıda ürünlerine ise ek zamlarla yansıyacak.
Döviz kurunda uzun süredir geçerli olan yükseliş eğilimi Türk lirasının bir gün içinde yüzde 18 değer kaybettiği 24 Kasım itibariyle yeni bir boyuta ulaştı. ABD dolarının 13 TL, Euro’nun ise 15 TL’nin üzerine çıkmasıyla birlikte yaşanan krizin etkileri her zaman olduğu gibi en hızlı şekilde tarımda hissediliyor.
Salı günü yaşanan şokun ilk dalgalarının ithalata, dolayısıyla döviz kuruna dolaysız şekilde bağlı olan bitki besleme ve bitki koruma sektörüne ulaşması birkaç saat bile sürmedi. Dolar ve Euro’nun ulaştığı tarihi rekorun hemen ardından pek çok bölgede gübre ve pestisit satışlarının geçici olarak durdurulduğu haberleri geldi.
Temel gübrelere 2 bin TL zam
Hammadde fiyatlarındaki ani yükselişler nedeniyle üretici firmaların zirai bayilere fiyat verememesi sonucu durma noktasına gelen satışlar 24 Kasım sarsıntısının izini taşıyan yeni fiyatlarla dün itibariyle yeniden kıpırdanmaya başladı. Oluşan yeni fiyat listeleri ise, bu ürünleri satın almakta zaten giderek daha çok zorlanan üreticiler için hiç de iç açıcı görünmüyor.
Buna göre üre gübresinin 1 tonunda ortalama fiyat 11 bin TL’den 13 bin TL’ye, nitrat (CAN) gübresinde ise 6 bin TL’den 8 bin TL’ye çıktı. Sezon itibariyle şu günlerde tarım alanlarında en çok ihtiyaç duyulan bitki besleme desteği olan DAP gübresinin ton fiyatı da aynı şekilde 2 bin TL’lik bir zamla 11 bin TL’ye yükselmiş durumda.
Salı öncesinde enflasyon yüzde 300’ü geçmişti
2020’in yaz aylarından bu yana geçen 16 ay içinde tam 35 kez zam yapılan gübrede bu yılın başında yüzde 82 düzeyinde olan bir yıllık enflasyon, 24 Kasım’ın hemen öncesinde yüzde 300’ü geçmiş durumdaydı.
Bundan 1 yıl önce üre gübresinde 3 bin ton/TL, DAP gübresinde ise 3,4 bin ton/TL olan fiyatların ulaştığı son nokta ise, bitki beslemeden mahrum kalarak verim düşüklüğü yaşaması kaçınılmaz olan arazilerden başlayarak tüm bir tarımsal tedarik zincirine, doğal olarak da gıda fiyatlarına keskin şekilde yansıyacağa benziyor.