Örtü bitkileri yabancı ot kontrolünden erozyonun azaltılmasına kadar tarıma çok geniş bir yelpazede yarar sağlıyor. Sayısız faydalarından yararlanmanın yolu ise doğru tercih yapabilmekten geçiyor.
Örtü bitkileri (cover crops) toprağın korunması, sıcaklık, nem veya ışığın istenilen düzeyde olması, zararlıların ve yabancı ot kontrolünün sağlanması noktasında tarımsal üretime önemli katkılar sunuyor. Öyle ki; örtü bitkilerini üretim maliyetlerinin düşürülmesi açısından doğanın üreticilere armağanı olarak değerlendirmek mümkün.
İhtiyaçlar tür seçimini belirliyor
Yonca, fiğ, korunga, yem bezelyesi, yulaf, çavdar, sorgum gibi pek çok bitki örtü bitkisi olarak kullanılabiliyor. Bitki seçimi çoğunlukla kullanım ve üretim amacına göre değişiyor. Örneğin amaç bir sonraki kültür bitkisine azot sağlamak ise baklagiller; yabancı ot gelişimi engellenmek isteniyorsa buğdaygiller tercih ediliyor.
Koruyucu bitkilerin sırrı nedir?
Temel amacı dışında örtü bitkilerinin bu tarım alanlarında üretime başka birçok katkısı daha var. Bu bitkilerin kullanımı arazide bitki biyokütlesi ve bitkisel atıkların korunması ile topraktaki organik madde miktarının artmasını sağlıyor. Bu sayede toprak tavı düzeliyor, bitkilerin kök gelişimi teşvik ediliyor ve yüzey suyu akışının azaltan agregat oluşumu artıyor. Ayrıca beslenme döngüsü ve toprak yapısının düzelmesine katkıda bulunan mikroorganizma ve solucan gibi canlıların nüfusunda artış sağlanıyor.
Toprak erozyonunu azaltıyor
Tarım alanlarında örtü bitkisi kullanımı şiddetli yağışlarda toprağın üstünü örtmek suretiyle toprak erozyonunun azalmasını sağlıyor. Bu amaca en uygun bitkilerden; sonbaharda hızlı gelişerek kış boyunca gelişimini sürdüren çavdar bir adım öne çıkıyor. Diğer yandan örtü bitkisi artıkları da toprak yüzeyindeki buharlaşmayı azaltarak toprak neminin korunmasını da sağlıyor.
Yabancı ot kontrolü sağlıyor
Örtü bitkilerinin üretime sundukları en önemli katkılarından biri de yabancı ot kontrolü noktasında ortaya çıkıyor. Gelişim süresinde oluşturdukları rekabet, gölgeleme ve allelopatik etki sayesinde yabancı otların çimlenmesi ve gelişimi engelleniyor.
Örtü bitkileri pek çok zararlı böceği üzerine çekerek asıl bitkide zarar oluşturmasını engelliyor. Bu amaçla kullanılan örtü bitkileri “tuzak bitkiler” olarak da adlandırılıyor. Ancak tuzak bitkilerin böcek popülasyonları üzerindeki etkisi türe, ana bitkiye ve çevre koşullarına göre değişebiliyor. Örneğin, domates üretiminde tuzak bitkisi olarak çavdar kullanımı, meyve kurdu popülasyonunu azalmasını sağlarken, kımıl zararını arttırabiliyor.
Azot ihtiyacının karşılanmasına katkı sunuyor
Örtü bitkisi olarak baklagil bitkilerinin tercih edilmesi azot gereksiniminin karşılanmasına da yardım ediyor. Baklagillerle simbiyotik bir yaşam süren rhizobium bakterileri atmosferdeki serbest azotu bitkilerin alabileceği forma dönüştürebildiği için baklagiller topraktaki azot miktarının artmasına da katkıda bulunuyor.
Doğru tercih yapmak gerek
Toprak erozyonunun azaltılması, topraktaki organik madde içeriğinin arttırılması, toprağın fiziksel yapısının iyileştirilmesi, besin döngüsünün zenginleştirilmesi, biyoçeşitliliğin desteklenmesi, yabancı ot kontrolü sağlaması ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi gibi pek çok noktada sunduğu kısa ve uzun vadeli yararlarla örtü bitkilerinin kullanımı tarımsal üretimde avantaj sağlıyor. Bu olumlu etkilerden yararlanmak isteyen üreticilerin ise tarla koşulları doğrultusunda ihtiyaçlarını belirlemesi ve örtü bitkisi olarak en uygun tür veya türleri seçmesi gerekiyor.