2. BÖLÜM: Tahılların falında kuraklık var! Peki ne yapmalı?
Türkiye tarımının ağırlık merkezi olan buğdayda ekim alanları kritik seviyeye indi. Son yıllarda tarla bitkilerinde yaşanan düşüşün altında hem ekonomik hem de ekolojik nedenler var.
Tarım arazisi varlığı 26,3 milyon hektar olan Türkiye’de tahıl ürünleri istihdam, ihracat ve ulusal gelire en çok katkı yapan üretim alanları arasında geliyor. Ancak farklı iklim tiplerinin bir arada yaşandığı ve zengin biyoçeşitliliğine rağmen Türkiye coğrafyasında son yıllarda bazı tarım ürünlerinin üretim miktarlarında düşüş görülüyor.
Yeni yüzyılda ekim alanları 3 kat azaldı
Tehlike çanlarının en net duyulduğu ürünler zirai üretimin lokomotifi olan buğday başta olmak üzere tahıl ürünleri. 2000 yılına 9,4 milyon hektarlık buğday üretimiyle giren Türkiye’de ekili araziler 2016'da bunun neredeyse 3’te 1’ine düşerek 6,4 milyon hektara indi.
Verim artsa da rekolte düşüyor
Tohumdan mekanizasyona tarımdaki tüm gelişmeler verimi arttırsa da, ekili arazilerin daralması toplam üretimi de olumsuz etkiliyor. Yine 2000 yılında buğdayda dekar başına 229 kg olan verim 2016’da 266 kg/da seviyesine çıktı. Buna karşın 21 milyon tonluk rekolte 16,9 milyona kadar inmiş durumda.
Üretici neden vazgeçiyor?
Yeni sezonda rekolte tahminleri yüzde 7’lik bir artış öngörse de uzun vadede buğdayın ve ona paralel olarak tüm tahıl üretiminin ciddi bir performans düşüklüğü sergilediği açık. Bu düşüş bazı dönemlerde tek bir nedenin etkisi altında gerçekleşirken, kimi zaman ise birden çok faktör bir araya gelerek üreticinin üretimden vazgeçmesine veya verim potansiyelinin düşmesine neden oluyor.
Pazar koşulları üretim desenini değiştiriyor
Üretim miktarlarının düşüşünde başlıca etkenlerden biri pazar koşulları. Üretim maliyetlerinin artmasına paralel olarak yükselmeyen pazar fiyatları üreticiyi içinden çıkılmaz bir durumun ortasında bırakıyor. Bu duruma son dönemlerde yaşanan ihracat krizleri de eklenince üretici çözümü alternatif ürünlere yönelmede arıyor. Uzun yıllardır süre gelen üretimin terk edilmesi de başlıca tarım ürünlerinin üretim miktarlarının azalmasına yol açıyor.
Toprağın üretim gücü azalıyor
Pazar koşulları üretim deseni üzerinde önemli etkilere sahip olsa da, toprağın üretim gücünün azalması de üretimin düşüşe geçmesinde önemli bir faktör. Bu üretim gücü ve dolayısıyla verim, çeşitli faktörlerin tek başına veya bir araya gelmesiyle değişim gösteriyor. İklim değişiminin tetiklediği ekstrem hava koşullarının verime olumsuz etkisi ve yaşattığı ani kayıplar bunun en can alıcı örneği.
Tarımsal sulamada bilinçlenme şart
Üretimin azalmasındaki bir diğer etken ise bilinçsiz yapılan sulama faaliyetleri ve dönem dönem etkisini artıran hastalık ve zararlılar. Günümüzde hala vahşi sulamanın tercih edildiği bölgelerin bulunduğu göz önüne alınınca toprağın çoraklaşması kaçınılmaz. Sulamada olduğu kadar bitki koruma ve beslemede de modern bir düzleme geçişin bir an önce hızlanması gerekiyor.
YARIN: Tahılların falında kuraklık var! Ne yapmalı?