Avrupa’da tarım ve istihdam

Avrupa Birliği, yaşlanan üretici nüfusunun yanında üreticilerin kırsal ve tarımsal alanlardan göçünü önlemek adına, Ortak Tarım Reformu ile tarımsal istihdamı arttırmayı hedefliyor.

Avrupa nüfusunun yaklaşık yarısı bugün kırsal alanlarda yaşıyor. Bu alanlardaki tarımsal faaliyetlerin ortadan kalkmasının, bu alanlardaki insanlarin göçü anlamına geleceğini iyi bilen Avrupa Birliği Komisyonu, 2013 yılında yenilediği ”Ortak Tarım Reformu”nun yoğunlaştığı konulardan bir tanesi kırsal ve tarımsal alanlardaki istihdamın artırılması oldu. Avrupa'daki tarımsal faaliyetlerin daha çevreci ve yenilikçi yöntemlerle geliştirilerek, sektörel alandaki rekabeti güçlendirme vurgusu da yapılıyor ayrıca. 2013 Reformu´nda, komisyon aynı zamanda Avrupa tarımsal yaşamında istihdam noktasında, genç jenerasyonun tarımsal üretime yönelik giderek düşen ilgisinin kaygı verici düzeyde olduğu belirtiliyor.

Avrupada’ki tarımsal üretim faaliyetlerinin azalmasının en başta sağlıklı, besleyici ve uygun fiyata gıda ürüne ihtiyacı olan 500 milyon üzerindeki tüketiciyi etkileyeceğine dikkat çekilen raporda, gelecekte yaşanması olası global sorunlara da dikkat çekiliyor. Giderek artan global rekabet, iklim değisiklikleri, artan yakıt ve gübre fiyatları rapora göre, Avrupa´daki tarimsal faaliyetlerinin ve bu sektördeki istihdam çalışmalarının neden desteklenmesi ve güçlendirmesinin gerektiğini açıklıyor.

Genç nüfusu tarımsal sektöre teşvik çabaları

1960'lardan bu yana Avrupa'daki tarımsal faaliyetler, Avrupa ekonomisinin ve istihdamının temel taşlarından birisidir. Ancak 1960´larda 6 milyon tarımsal üreticiye sahip olan Avrupa'da, tarımsal alanda aktivite gösteren kişi sayısı, nüfustaki artış göz önüne alındığında bugün itibariyle yarı yarıya düşmüş durumda.

Avrupa sınırları içerisinde aktif olan tarımsal üreticilerin büyük bir kısmının 55 yaş üzeri üreticilerden oluştuğu bilinirken, Avrupa Birliği 2013´te tekrar gözden geçirdiği tarımsal politikalarında, gençleri tarımsal sektöre yönelik eğitim ve istihdama yönelik özendirici ve teşvik edici çalışmaların yapılması gerektiğini kararlaştırdı. Tarımsal istihdamda, giderek yaşlanan üreticilerdeki artışı tedirgin edici bir durum olarak vurgulayan 2013 AB Tarım Reformu´nda, gençleri tarımsal istihdama yönlendirmek için yapılacak çalışmaların, AB sınırları içerisindeki tarımsal alanların geleceği için olmazsa olmazlardan olarak değerlendiriyor.

Her ne kadar tarımsal aktiviteler günümüzde, Avrupalı gençlerin hayallerini süsleyen bir meslek dalı olmasa da, tarım sektörünün, Avrupa Birliği ülkerinde yarattığı istihdam ve ekonomik gelirin değeri halen göz ardı edilmeyecek kadar bir öneme sahip. Zira, Avrupa Komisyonu´nun 2014´te yayınlanan ”AB Tarımsal Ekonomik Politikalarına Bakış” başlıklı rapora göre, AB´nin üyesi olan 28 ülkesinde, yaklaşık 12 milyon tarım üreticisi mevcut ve bunun dışında gıda sektöründe ayrıca çalışan 4 milyonluk bir istihdam mevcut. Bu rakam, AB sınırları içerisindeki istihdamın yüzde 7´sine denk gelirken, bu istahdamdan kaynaklı ortaya çıkan üretim ise, AB Gayri Safi Milli Hasılanın yüzde 6´sına denk geliyor. Bu gerçekliğin farkında olan Avrupa Birliği Komisyonu, tarımsal alanlardaki aktivitelerin devamlılılğının sağlanmasının ve AB´nin gelecekteki ekonomik istikrarı için üreticilerin nesilden nesile aktarılan ve okullarda öğretilemeyecek üretim tecrübelerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor.

Bu sebeple, 2013´teki Avrupa Birliği Ortak Tarım Reformu'nda, gençlerin tarımsal sektörde istihdamlarını kolaylaştıracak bazı adımların atılmasını öngördü. Bu adımlardan bir tanesi, hem genç girişimcilerin hem de yaşlı üreticilerin yeni teknolojik üretim metodlarını tarımsal faaliyetlerde kullanılmasını sağlayacak olan rehberlik çalışmaları konusunda destek sağlanması. Avrupa Komisyonu 2014'te yayınlanan ”AB Tarımsal Ekonomik Politikalarına Bakış” başlıklı raporunda, Avrupanın tarımsal alanlarındaki aktivitelerin devamlılığının sağlanmasının, ancak nesilden nesile geçecek tarımsal istihdamla mümkün olacağı vurgusu da yapılıyor.

Raporda tarımsal faaliyetlerdeki istihdam zorlukları noktasında dikkat çekilen diğer bir konu ise, Avrupa'nın bazı bölgelerindeki arazi koşullarına bağlı demografik zorluklar. Avrupa'da özellikle dağlık ve tepelik olan arazi alanlarında ve yerleşim merkezlerinden çok uzakta olan tarımsal alanlarda istihdamın devamlılığının sağlanması noktasında sıkıntılar yaşandığına dikkat çekiliyor raporda.

Küçük tarım alanları ve düşük kazanç

Avrupa´nın genelinde üretim yapılan tarım arazilerinin büyük bir kısmı küçük tarım arazilerinden oluşuyor. Ortalama olarak 12 hektarlık (20 futbol sahası kadar) bir alanda tarımsal üretim gerçekleştiren Avrupalı üreticilerinin yüzde 70´i 5 hektardan küçük bir alanda tarımsal faaliyet yürütmekte. Bu anlamda sınırlı ve dar tarım arazilerine sahip olan üreticinin üründen kaynaklı kazancı çoğu zaman, üreticiyi üretime teşvik etmekte yetersiz kalıyor. Bu küçük tarım alanlarında ürünün en kalitelisini üretmeye çalışan üreticinin ürününü çoğu zaman, piyasada hakketiği fiyattan satamaması da başka bir sorun.

Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak adına, 2013 Ortak Tarım Reformu'nda tarımsal arazi alanlarına teşvik edici ekonomik destek kararı çıktı. Avrupa Birliği, üretime yönelik verilen ekonomik destek dışında, köy kalkındırma projeleri ve kırsal alandaki kültürel mirasın korunmasına yönelik verilen ekonomik destek programlarıyla, kırsal kesimdeki istihdamı canlı tutmaya çalışıyor. Bunun dışında, sosyal ve toplumsal hizmetlerden olan eğitim ve sağlık olanakları da sürekli iyileştirilerek, kırsal alandaki göçü engellemek için bir dizi calışmalar yürütülüyor. Bu noktada verilebilecek örneklerden bir tanesi şu günlerde Danimarka'da yaşanıyor. Kırsal kesimlerden şehirlere giderek artan göçü engellemek ya da düşürmek için kolları sıvayan Danimarka Hükümeti, Kopenhag merkezli bir çok devlet dairesinin bazı şubelerini kırsal alanlara taşımaya karar verdi. Kimbilir, belki 10 sene sonra şehirden kırsala göçler başlar?