Hayatta olmayan üreticiye de destek verilmiş

Sayıştay Başkanlığı’nın hazırlayarak TBMM’ye gönderdiği 2013 yılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı denetim raporuna göre, üretimin arttırılması için verilen tarımsal desteklerin bir kısmı, hayatta olmayan üreticilere de verilmiş. Şüpheli işlemlere de yer verilen raporda, bankadan 2013 tarımsal destekleme ödemelerine ilişkin olarak alınan listeden; 1911-1925 doğumlu 10 bin 100 üreticinin, 1926-1930 doğumlu 43 bin 59 üreticinin destekleme ödemesinden yararlandığının görüldüğü belirtildi. Bu da tarımsal desteklemeye esas alınan sistemde, 84-103 yaş arasında olan üreticilerin de bulunduğu gösteriyor. Raporda yer alan tespitlerde, ölen üreticilere ait banka bilgileri ile bakanlık üretici kayıt bilgilerinin uyumlu olmadığı belirtildi. Yapılan karşılaştırmada iki kurum bilgileri arasında 9 bin 906 kişide çakışmanın olduğu, Ziraat Bankası'nın kayıtlarında görünüp de kurumun listesinde yer almayan 29 bin 670 ölen kişinin, kurum listesinde yer alıp da banka verilerinde bulunmayan 19 bin 670 ölen üreticinin görüldüğü bildirildi. Ölen ve 1911-1930 doğumlu üreticilerle ilgili olarak Çiftçi Kayıt Sistemi'nde (ÇKS) güncelleme yapılmayarak risk oluşturduğu belirlendi. Üreticilerin öldükten sonra TC Kimlik numaraları kullanılarak ÇKS'ye destekleme dilekçelerinin girildiği, dilekçe tarihlerinin genellikle ölüm tarihinden sonraki tarihleri içerdiği görüldü. Aynı zamandan Mernis'ten (Merkezi Nüfus İdare Merkezi) ölen üreticilere ilişkin sorgulama yapılmadığından, sorgulama sonrasında Mernis kayıtlarında ölü görünmemesi nedeniyle hesaplarına haksız olarak destekleme ödemesinin yapıldığı saptaması yer aldı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ise Sayıştay'ın tespitlerine "Üreticilerin ÇKS veya destekleme uygulamalarından öldükten sonra herhangi bir başvuruları yoksa, bu kişilerin özlük bilgileri ile ilgili Mernis'ten herhangi bir kontrol yapılmamaktadır. Ancak üreticinin desteklemeler ile ilgili herhangi bir müracaatı varsa Mernis'ten kontrol yapılmaktadır" yanıtını verdi. Bakanlığın yanıtına karşılık da yeni bir değerlendirme yapan Sayıştay, idarenin cevabının Sayıştay'ın tespitlerini karşılar nitelikte olmadığını belirttiği değerlendirmede, "Özellikle sayısal verilerin doğruluğu konusunda kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Tarımsal ödemelerin yapıldığı Ziraat Bankası ile idare arasındaki ölen üretici bilgilerinin uyumlu olmadığı, 53 bin üretici hakkında bir sorgulamanın yapılmamasının risk oluşturduğu hususlarında bir açıklama ortaya konmamıştır. Listenin incelenmesinde ölen üreticiler üzerinden öldükten sonra adlarına başvuru yapıldığı ve ölen üreticilere destekleme ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir" denildi.