Başta GAP bölgesi olmak üzere ikinci ürün olarak mısır ekimi tüm Türkiye’de yaygınlaşıyor. Üstelik yalnızca buğdayda değil yem bitkileri veya sebzede de ikinci ürün olarak mısır var. İkinci ürün ekimi 1980 yılından beri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından desteklenen projeler arasında yer alıyor. Türkiye’de ikinci üründe en çok ekilen ürünleri başında mısır geliyor. Yaklaşık 4 bin hektar alanda ekilen mısırın üretimi 9 bin tonun üzerinde.
Sıcak iklimde erkenci özellik
İkinci ürün mısırın en çok yetiştirildiği bölge Güneydoğu Anadolu. Bölgenin sıcak iklime sahip olması mısırın birinci ürün olmasını engellerken, erkenci özelliği ikinci ürün olarak ideal kılıyor. Çünkü mısır gelişme döneminde 240-300C arasında sıcaklık istiyor. Ancak bölgenin ortalama sıcaklığı 320C olunca, bu durum birinci ürün mısırın gelişimini olumsuz etkiliyor.
Sulama birer hafta arayla
Kurak bölgede daha sık sulama Güneydoğu’da yapılan ekim zamanı denemeleri, ikinci ürün mısırdan en iyi verimin alınması için ideal ekim zamanının haziran sonu-temmuz başı olduğunu gösteriyor. Yağışın yeterli olduğu bölgelerde yalnızca mısırın suya ihtiyaç duyduğu dönemde sulama yapılırken, Güneydoğu’da durum biraz farklı. Bölgede yaz aylarının kurak geçmesi, mısırın suya aşırı ihtiyaç göstermesine yol açıyor. Sulamayla ilgili yapılan araştırmaların sonuçları, ikinci ürün olarak ekilen mısırın birer hafta arayla sulamaya ihtiyaç duyduğuna işaret ediyor. Böyle olunca sulama sayısı da 12-13’e kadar çıkıyor.
Elektrik borcu su krizine yol açtı
Bunun haricinde, mısır bitkisinin suya en duyarlı olduğu tepe püskülüne yakın dönemlerde, sulamanın zamanında yapılmasına ayrıca dikkat etmek gerek. Ürünün suyla son buluşması ise süt olum devresinde yaşanıyor. Ancak bu yıl üreticilerin su sıkıntısı var. Mardin-Kızıltepe’de 300 dönümlük arazisinde buğday ve ikinci ürün mısır eken Mahir Ege, elektrik sorununun bölgeyi etkilediğini söylüyor: “Elektrik aracılığıyla kuyudan su çekiyoruz. Ancak bu yıl kuyusu olmayan arkadaşlara bile elektrik borcu geldi. Bu sayede sulama yapamaz hale geldik.”
Gübreleme toprağa göre değişiyor
Üreticinin maliyet konusunda gübreden şikayetçi ama tek sorun gübre de değil. Aynı bölgede 300 dönümlük arazisine buğday ve ikinci ürün mısır eken Yusuf Kahraman, “Gübre kullanımı üreticinin toprağına göre değişiyor ve bir hayli maliyet çıkarıyor. Ek olarak potasyum ve çinko da veriyoruz. Keza mazot masrafı ve zararlılara karşı kullandığımız ilaçlara da yetişmek bir hayli zor” şeklinde konuşuyor.
Verim 0,8-1 ton arasında
İkinci ürün mısırda sorunlar yaşansa da, verim konusunda üreticiler memnun. Bölgenin ortalama verimi 800 kg ila 1 ton arasında değişiyor. 700 kg verimle maliyeti karşıladıklarını, kalanının da kendilerine kâr olduğunu söyleyen Kahraman’a göre verimdeki değişkenliğin sebebi üreticinin bakım tarzından kaynaklanıyor.
İkinci ürün mısırdan vazgeçilmiyor
Sulama imkanları olan, hele de normal koşullarda istediği verimi alabilen üretici bir daha ikinci ürün olarak mısır ekmekten vazgeçmek istemiyor. Aynı yıl içinde aynı araziden iki temel tahıl ürünü birden almak bir üretici için hem kârlı hem de keyifli bir iş. İkinci ürün mısırda fiyatlar da tam istenilen düzeye gelirse bu keyfe diyecek bir şey olmayacak.