Zararlının yanında yararlı da “yanıyor” mu?

Bilim insanları ve biyoteknoloji şirketleri, bitki zararlılarına karşı yürütülen savaşta yeni bir silah üzerinde çalışıyor. Bu silah, genlerin etkisiz hale getirilmesi yoluyla haşereleri ve patojenleri yok eden Nobel ödüllü bir keşfe dayanıyor. Belli bir türe özgü genetik dizilime odaklanan yöntem, faydalı böcekleri olumsuz etkilemeden zararlıları öldürme potansiyeline sahip; yani kimyasal pestisitlere göre önemli bir üstünlüğü olabileceği düşünülüyor. Ancak söz konusu çalışmaya dair olumsuz görüşler de yok değil. RNA müdahalesi ya da “RNAi” isimli teknolojiyi araştıran Kentucky Üniversitesi’nden böcekbilimci Subba Reddy Palli, “Nörolojik zehirler her şeyi öldürürken bu, sadece hedefe kitleniyor” diyor. Fakat bazı uzmanlar ise genleri susturan etkenlerin dışarı salıverilmesiyle faydalı böceklerin, özellikle ortak genetik yapıları olan organizmaların zarar göreceğinden endişe ediyor. Ulusal Balarısı Kurulu’nun pestisit mevzuatını düzenleyen ABD Çevre Koruma Ajansı’na ilettiği yorumlarda, “Şu anki bilgi düzeyiyle böyle bir teknolojiyi kullanmak, 1950’lerde DDT’yi kullanma şeklimizden daha da cahilce olacaktır” deniyor. Geçen yıl yazı yayınlayan ABD Tarım Bakanlığı’ndan iki böcek bilimci, farklı organizmalarda aynı genler bulunabildiği için, RNAi pestisitlerinin başka böceklere de zarar verebileceğini belirtmişti. Kentucky ve Nebraska üniversitelerinin yürüttüğü bir araştırma, bir kök kurduna karşı geliştirilen çift şeritli bir RNA’nın faydalı bir tür olan uğurböceğini de öldürdüğünü ortaya koydu. Bu yılın başlarındaki bir kongre için hazırlanan bir tebliğde de Çevre Koruma Ajansı’ndan bilim insanları, RNAi’nin ekolojik değerlendirmeler açısından yeni ve benzersiz riskler taşıdığını, bunların geleneksel kimyasal pestisitler için yapılan değerlendirmelerle kıyaslanamayacağını açıkladılar.