Küresel iklim değişikliğine paralel olarak sıklaşan sel afeti Türkiye’de de tarım arazilerinin korkulu rüyası. Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü’nden uzmanlar ise su baskınlarının etkilerine dirençli domates çeşitleri geliştirme hedefinde.
Tarım arazilerinde ürünleri hastalık ve zararlılardan korumak için verilen mücadelenin görünür kısmını bitki koruma uygulamaları oluşturuyor. Pestisitler, yani zirai ilaçlarla ya da biyolojik mücadele gibi yöntemlere başvurulan bu mücadelenin gizli ama etkili diğer cephesi ise bu etmenlere karşı dayanıklı çeşitlerin ıslahına dayanıyor.
Ancak bitki sağlığı ve verimi etkileyen yegane faktörler hastalık ve zararlılar değil. Olumsuz hava koşulları ve doğal afetler de tarım alanlarında pek çok en az onlar kadar büyük ve genelde de ani ve beklenmedik hasarlara yol açabiliyor. Küresel iklim değişikliğine paralel olarak daha sık ve daha keskin hale gelmeye başlayan bu çevresel faktörler, tohumculuk alanındaki yeni yönelimleri de artık doğrudan belirliyor.
Islahçıların önceliği iklim kaynaklı riskler
İklim ve çevre kaynaklı riskler gözetilerek yapılan bu Ar-Ge çalışmalarına yeni bir örnek ise Türkiye’den geleceğe benziyor. Mersin’in Erdemli ilçesinde bulunan Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü’nde uzmanlar, ülke genelinde hem tarla hem de örtü altı üretimde sık sık kayıplara yol açan sel ya da su baskınlarının etkilerine karşı dayanıklı domates çeşidi geliştirmek için çalışma başlattı.
Taban suyuna toleranslı bitki aranıyor
İklim değişikliği sürecinde domatesin üretim sezonunda gelen sel hasarı riskini azaltma hedefiyle yol çıkan araştırmacılar, proje kapsamında Enstitünün gen havuzunda yer alan toplam 250 farklı domates bitki materyali üzerinde çalışıyor. Tümü yerli menşeli bu materyalin ıslah serasında süren denemelerinde ise öncelik, bazı domates hatlarının uzun süreli su baskınlarına ve taban suyuna karşı tolerans düzeylerini belirlemek.
Enstitü Müdürü Cengiz Türkay 2 yıl sürecek proje sonucunda geliştirilecek çeşit adaylarına ait fidelerin olası bir sel afetinden daha az etkil3eneceğini söylerken, proje yürütücüsü Mine Bulut da su baskınına toleranslı domates çeşitlerinin ürün ve verim kayıplarını azaltacağına dikkat çekiyor.