Yaklaşık 10 yıllık bir aranın ardından geçtiğimiz sezon yeniden üretime geçme planlarını gerçekleştiremeyen Çarşamba Şeker Fabrikası’nın Varlık Fonu’na devredildiği açıklandı.
Şeker fabrikalarında bundan yaklaşık 3 yıl önce yaşanan özelleştirme dalgasından bu yana sular bir süredir durulmuşken 2020-2011 sezonu sonunda toplam 3,1 milyon ton ile kırılan şeker üretim rekoru şekerpancarının geleceğine dair umutları arttırmıştı.
Üreticilerin yeni sezon için ekimleri tamamladığı bahar sürecinde ise Türkşeker’e bağlı olup halen özelleştirme kapsamında bulunan 15 şeker fabrikasının Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Türkiye Varlık Fonu’na devredilmesi için çalışma başlatıldığı dile getirilmişti. En eskisi 2000 yılından bu yana özelleştirme kapsamında bulunan bu işletmeler arasında 2018’de satışa çıkarıldıktan sonra ihalesi iptal edilen fabrikalar da yer alıyor.
Üreticiler hem sevinç hem şüpheyle yaklaşmıştı
Listedeki şeker fabrikalarının özelleştirmeden kurtarılacak olmasını olumlu bir gelişme olarak nitelendiren Şeker-İş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök, buna karşın fabrikaların Varlık Fonu’na devirleriyle yeni yönetim şekillerinin nasıl olacağına dair soru işaretleri doğduğunu dile getirmişti.
Türkiye’nin şekerpancarı tarımına katkı sunmuş bu 15 fabrikanın geleceğine dair meraklı bekleyiş sürerken sürpriz bir gelişme geçtiğimiz gün yaşandı ve faaliyetlerini durdurduğu 2011 yılından bu yana kapıları kapalı olan Çarşamba Şeker Fabrikası’nın Varlık Fonu’na devredildiği duyuruldu.
Yeniden açılması planlıyordu ama…
Samsun’daki Çarşamba Şeker Fabrikası’nın 9 yıl aradan sonra yeniden faaliyete geçmesi için geçtiğimiz yıl çalışmalar başlatılmış ve 2010-2011 sezonu için bölge üreticilerinden 150 bin ton pancar taahhüdü alınmıştı. Türkşeker özelleştirme listesindeki diğer işletmelerden farklı olarak fabrika için 60 milyon TL yatırım ödeneği ayırmıştı.
Buna karşın, Çarşamba Şeker Fabrikası’nda sürdürülen hazırlıklar yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının patlak vermesiyle sekteye uğrarken üreticilerin pancar üretimi de toplam 60 bin tonda kalmış ve hasat edilen ürünler yüksek nakliye maliyetine karşın çevre illerdeki fabrikalara taşınmak zorunda kalmıştı.
Varlık Fonu Kayseri Şeker’e de ortak
Çarşamba Şeker Fabrikası’nın özelleştirilmesi ilk kez 2009’daki ihaleyle gündeme gelmiş, ancak Şeker-İş Sendikası’nın itirazıyla satış kararı geri çekilmişti. Geçtiğimiz gün alınan karar ise bir şeker fabrikasının Varlık Fonu’na devredilmesinin ilk örneğini oluşturuyor. 2016’da kurulan Türkiye Varlık Fonu daha önce de yine Türkşeker’e bağlı Kayseri Şeker Fabrikası’nın hisselerinin yüzde 11,07’sine ortak olmuştu.
Geri dönüş bu sezon mümkün olacak mı?
Karara dair henüz Türkşeker ya da üretici birlikleri tarafından resmi bir açıklama yapılmış değil. Bu yıl dekar başına ortalama 10 bin ton pancar verimi beklenen Çarşamba ovasında sezon sonunda üreticilerin mahsullerini yeniden bacası tüten bir Çarşamba Şeker Fabrikası’na teslim edip edemeyecekleri ise merak konusu.
Yalnızca şeker üretimi yapılmayacak
Alınan devir kararıyla birlikte fabrikada çok yönlü bir üretim modeline geçilmesinin planlandığını söyleyen Çarşamba Belediye Başkanı Halit Doğan ise, “Ham şeker işlemenin yan sıra alkol ürünlerinin işlenmesi, seracılık, küspe peletleme, organik gübre ve maya üretimi gibi faaliyetlerle fabrikamızı yılda 1-2 ay değil, farklı projelerle 12 ay boyunca çalıştırmak istiyoruz” şeklinde konuşuyor.