Antepfıstığında bu sezonki rekolte tahminleri 380 bin tona kadar dayandı. Ancak üretim dünya genelinde de artacak. Fiyatların düşmesinden endişe eden üreticiler fıstıkta taban fiyat uygulanmasını talep ediyor.
Ürünün doğası gereği iki yılda bir “yok yılı” yaşanan antepfıstığı üretiminde 2020 yıl “var” hanesine yazılacak. Ancak bu seferki var yılı diğerlerinden farklı! Haziran ayında 300 bin tonun üzerinde rekolte olacağı tahmin edilen üründe, son yapılan çalışmalar bunun çok daha yüksek düzeylerde olabileceğini gösterdi.
Antepfıstığında bir önceki var yılı olan 2018’da üretim 240 bin ton düzeyindeydi. Gaziantep Ticaret Borsası (GTB) Antep Fıstığı Tahmini Rekolte Tespit Komisyonu’nun saha çalışmaları ise bu sezonki toplam rekoltenin 380 bin tonun üzerine kadar çıkabileceğini ortaya koydu. Bu rakamlar fıstıkta Cumhuriyet tarihinin rekor üretimine işaret ediyor.
Türkiye ikinci sıraya çıkarken
Dünya genelinde antepfıstığı üretiminde üçüncü sırada olan Türkiye’nin bu alandaki ezeli rakibi İran’da ise bu yılın üretim tahminleri 200 bin tonda kalıyor. Tahminler doğru çıkarsa Türkiye küresel listede bu yıl 500 bin ton ürün bekleyen ABD’nin ardından ikinci sıraya yükselmiş olacak.
Ancak üretimde beklenen bu bolluk bir yandan farklı endişeleri de beraberinde getiriyor. Türkiye bu yıl liderin gerisine kadar yükselecek olsa da, dünya genelinde de bir üretim bolluğu söz konusu. Bu da fiyatların düşmesi ve rekoltedeki başarıya rağmen üreticilerin mağdur olma tehlikesi anlamına geliyor.
Dünyadaki fiyatlar rekabet şansını azaltıyor
Fıstıkta fiyatların netleşmesi için henüz erken olduğunu söyleyen Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Başkanı Mehmet Çıkmaz, küresel üretim artışıyla birlikte oluşacak rekabet ortamının fiyatları düşürebileceği uyarısını yapıyor. “Döviz girdisini arttırmak istiyoruz. Bu yüzden ihracat yapabilmek çok önemli” diyen Çıkmaz, “Ancak dünya fiyatları daha düşük olduğu için rekabet şansımız azalıyor” diyor.
Üretici ihracatın asıl aktörü olmalı
Hasada yalnızca bir ay kalmışken üreticiler fiyatlara dair bu olumsuz ihtimale karşı önlem alma vaktinin geldiğini söylüyor. Rekolte artışının tüccar tarafından fiyatların düşük tutulması amacıyla kullanıldığını belirten üreticileri beklentisi antepfıstığında bir müdahale fiyatı belirlenerek piyasanın kontrol edilmesi.
Tüccarların hasattan önce alım yapmak istediğini söyleyen Şanlıurfa Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyyüpoğlu, “Antepfıstığı Türkiye için bu kadar önemli bir ürünken üretici maliyetini bile karşılayamıyor. İhracat olursa fiyat artabilir, ama bunun ürün üreticinin elinden çıkmadan olması lazım. Yoksa tüccar aldıktan sonra bu yalnızca ona yarıyor” diyor.
Taban fiyat uygulaması talep ediliyor
Eyyüpoğlu, fıstık alımı için harekete geçen kesimlerin çok düşük fiyatlar önerdiğine dikkat çekiyor. “’Su altı’ dediğimiz yeni mahsul geçen yıl 22 TL’den satışa çıkmıştı. Şimdi ise erkenci ürünlerde 14 TL’ye düştüğünü gördük” diyen Eyyüpoğlu, “Hükümetin tıpkı fındıkta olduğu gibi fıstık için de müdahale alımı yapmasını ve taban fiyat uygulamasını bekliyoruz” diye konuşuyor.