Konya ovasında 2010 yılından beri hızla çoğalan obrukların sayısı 350’ye kadar çıktı. Uzmanlar yeraltı sularının bilinçli şekilde kullanılması gerektiğini söylüyor.
Obruklar doğanın en ilginç ama bir o kadar da ürkütücü oluşumlarından biri. Doğal süreçler olduğu kadar insan etkisiyle de oluşabilen obruklar bir süredir bitkisel üretimin en hareketli bölgelerinden olan Konya ovasında hem tarım arazilerini ve bölge halkını tehdit ediyor.
Karapınar ilçesi hem yoğun olarak yaşanan “rüzgar erozyonu” hem de karstik toprak yapısı nedeniyle en çok obruk oluşumuna sahne olan bölgelerin başında geliyor. Ancak Karapınar başta olmak üzere Konya ovasının genelinde özellikle 2010 yılından itibaren obrukların sayısı büyük bir hızla artmaya başladı.
Her ay yeni bir obruk oluşuyor!
Son 10 yıldır yılda ortalama 10 yeni çöküntülerin oluşmasıyla birlikte bölgedeki obrukların sayısı 2018’de 300’e, 2020’ye gelindiğinde ise 350’ye kadar çıktı. Yalnızca bu yıl içinde ise buna en az 4 tane daha eklendiği belirtiliyor. Başta tarım alanlarına zarar veren ve ortaya çıktığı bölgeyi üretimin dışına atan obruklar, aynı zamanda insan hayatını da tehlikeye atıyor.
Bu hızlı artışın asıl nedeni ise yer altı sularının kontrolsüz ve aşırı kullanımı. Çünkü yeraltı sularının çekilmesi üstteki toprağın göçmesini ve metrelerce derinlikteki obrukların oluşmasını kolaylaştırıyor. Türkiye’deki yeraltı sularının üçte birini barındıran Konya ovasında yaşanan bu artış, bölgede su kaynaklarının yanlış kullanımının da gözle görülür bir kanıtı niteliğinde.
Yerleşim yerlerini de riske atıyor
Yeraltı sularının daha az kullanıldığı geçmiş yıllarda obrukların daha yüksek kotlarda oluştuğunu söyleyen Konya Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, “Bu bir risk oluşturmuyordu. Ancak son yıllarda yeraltı su seviyesinin düşmesiyle daha düşük kotlarda, yerleşim alanlarının hemen yakınlarında, tarımsal alanlarda, önemli karayollarının çevresinde ve yatırım alanlarında meydana gelmeye başladı” diyor.
Daha etkili önlemler almanın vakti geldi
Konya ovasında obruk tehdidine karşı bu yılın başında Konya Teknik Üniversitesi bünyesinde Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi kuruldu. Bölgedeki yeraltı suyu hareketliliği ve bunun nedenleri, oluşabilecek obrukların yerlerinin tespiti ve vatandaşların konuya dair bilgilendirilmesini amaçlayan merkezin çalışmaları şu anda Covid-19 salgını nedeniyle şimdilik ertelenmiş durumda.
Bu yıl meydana gelen obruklardan sonra daha etkili önlemler almanın zamanının geldiğini söyleyen Arık, “Obruk oluşumlarını durdurmamız uzun vadede mümkün değil. Ama alabileceğimiz tedbirler var. Bunların başında yeraltı suyu kullanımının kontrol edilmesi geliyor” diye konuşuyor.