Isparta’nın Merkez ilçesine bağlı Deregümü köyünde 15 yıl önce başlayan domates tarımı köyün kaderini baştan aşağı değiştirdi. Deregümü’nün başarısı yalnızca ekonomik değil, sosyal sonuçlarıyla da ilham verici.
Tarımsal üretimle geçinmek zorlaşıyor, üreticilik bir meslek olarak cazibesini yitiriyor, tarım nüfusunun yaş ortalaması hızla artıyor, kırsalda yaşayan gençler yüzlerini tarla ve seralardan büyük şehirlere ve farklı ihtisas alanlarına çeviriyor. Tüm bunlar Türkiye tarımı için sıkça tekrar edilen ve geleceği tehlikeye atan bir gerçeğe işaret ediyor.
Ancak bazen de bireysel ya da kolektif çabalar sayesinde öyle örnekler yaratılıyor ki, tüm bu sürecin tersine de işleyebileceği umudunu yeşertmeye yetiyor! Isparta’nın Merkez ilçesinde, şehir merkezine 4 km uzaklıktaki, 2 bin nüfuslu Deregümü köyünde olduğu gibi… Köyde domates tarımının yalnızca 15 yıl içinde yakaladığı başarı gençleri tarıma bağlarken kırsaldan kente göçü de tersine çevirdi.
Her şey bir deneme dikimiyle başladı
Deregümü’nde ilk sera alanları 2000’li yılların başında kesme çiçek üretimi için kurulmaya başladı. Bu seralarda 2004 yılında yalnızca deneme amacıyla dikilen domatesler ise köyün kaderini hızla değiştiren etken oldu. Domatesten alınan verim ve getirdiği kazanç pek çok üretici aileyi bu alana yöneltirken, Deregümü domatesinin ünü de bölge ve çevre illerde yavaş yavaş artmaya başladı.
Yılda 44 milyon TL kazandırıyor
Her geçen yıl daha da genişleyen domates seraları ve kazanılan deneyimle birlikte verim ve kalite de yükseldi. 15 yılın sonunda köyde toplam bin 400 dönüme kadar çıkan üretim alanından bugün yılda 21 ton ürün elde edilir halde geldi. Domates tarımının köye getirdiği kazanç ise 44 milyon TL’yi bulmuş durumda!
Üretimin yüzde 30’u yurtdışına gidiyor
Bu ekonomik dönüşümde pazarlamada yakalanan başarının da payı var. Zira Deregümü’nde üretilen domatesler bir süredir yalnızca iç pazar değil ihracat yollarını da aşındırıyor. Üretimin yüzde 30’unun yurtdışına gönderildiği köyün domateslerine talip ülkeler arasında Bahreyn, Suudi Arabistan ve Katar gibi Orta Doğu ülkelerinin yanı sıra Ukrayna ve Romanya gibi Avrupa ülkeleri de var.
Fiyatları domates borsası ile belirliyorlar
Domateste piyasa ve fiyatlarda yaşanan dalgalanmayla baş etmek için Deregümülü üreticilerin başvurduğu çözüm ise bir domates borsası kurmak olmuş. 10 kişilik bir yönetim kadrosu olan bu borsa sayesinde ürün fiyatlarını büyükşehirlerdeki fiyatları dikkate alarak kendilerinin belirlediğini söyleyen Deregümü muhtarı Ali Toprakçı, böylece domatesin değerinin altına satılmadığını belirtiyor.
Gençler tarımdan para kazanıldığını gördü
Ancak bu öykünün asıl ilham verici yanını sayısal veriler değil, ticari başarının getirdiği sosyal dönüşüm anlatıyor. Deregümü’nün gençleri seralarda çalışıp ekonomik yaşama katılırken, geçmişin aksine artık kentten ve farklı bölgelerden de göç almaya başlamış.
Eskiden köyün gençlerinin kentlere işçi olarak gittiğini söyleyen Toprakçı, “Artık tarımdan para kazanıldığını gören gençlerimiz ziraat fakültelerinde eğitim almaya başladı. Okulu bitirince de köye dönüp domates üretiyorlar” derken, bölgedeki diğer köylerin de Deregümü’nü örnek alarak domates üretimine başladığını söylüyor.