Buğday yeni yıl ile birlikte artık ülkenin tümünde desteklenen bir ürün olmayacak. Patates ve ayçiçeğinin desteklendiği ilçeler de azalırken, 2019’un gözdeleri ise tritikale ve yulaf.
Türkiye’de ilk olarak 2017 yılının başından itibaren uygulanan havza desteklerinde döneme giriliyor. Havza bazlı destek modelinin ülkedeki üretim desenine ve üretici gelirlerine nasıl yansıdığına dair çok dikkate değer bir gelişme henüz gözlenemiyor. Ancak geçtiğimiz günlerde açıklanan 2019 yılı destek listesi ilginç veriler içeriyor.
Ülkenin her karışı yem bitkisi için uygun!
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 31 Ekim günü yayınlanan illere göre destek listesinde geçtiğimiz 2 yılda olduğu gibi yine çoğunu tarla bitkilerinin oluşturduğu 21 tarım ürünü bulunuyor. Ülke genelinde toplam 945 ilçenin tümünde desteklenecek tek ürün yem bitkileri olurken, çoğu ürünün destekleneceği ilçe sayısının azaldığı göze çarpıyor.
Havza modeline geçildiğinden beri tüm ilçelerin destek listesinde kendine yer bulan buğday bu yıl 68 ilçede destek kapsamından çıkarıldı. Bu ilçeler halihazırda buğday üretiminin sembolik düzeyde olduğu Rize, Artvin gibi Doğu Karadeniz illerinin yanı sıra Sakarya, Düzce gibi illerde de bazı bölgelerde buğday “desteklenmeyen” ürünler arasına girdi.
Tritikalenin yaygınlaşması için yoğun çaba
2019 yılında destekleneceği bölge sayısı artan yalnızca iki ürün var: Tritikale ve çavdar. Alternatif tarla bitkileri arasında son yıllarda popülerliği artan tritikalenin adı 2016 yılında yalnızca 116 il ile geçerken geçtiğimiz yıl bu sayı 218’e çıkmıştı. İç Anadolu bölgesinin yanı sıra İç Ege ve Doğu Anadolu’da da yoğun destek gören bu dayanıklı bitki Ankara, Konya, Afyon ve Erzurum gibi illerin neredeyse tüm bölgelerinde listeye dahil olarak destekleneceği ilçe sayısını 236’ya çıkardı.
Yulaf 276 ilçede desteklenecek
Geleneksel tahıl ürünlerinden yulaf da bu yıl tıpkı tritikale gibi gözde ürün olmanın keyfini yaşıyor. Ankara, Eskişehir, Balıkesir, Burdur, Konya ve Sivas’ın çoğu ilçesinde destek kapsamına giren yulafın destekleneceği ilçe sayısı bu yıl 248’den 276’ya yükseldi.
Yem bitkileri ve buğdaydan sonra en yaygın olarak desteklenen ürün olan arpa 2017’de olduğu gibi yine 795 ilçede kendine yer bulurken, geçtiğimiz yıl büyük bir yükselişle desteklendiği ilçe sayısı 522’ye çıkan nohutta da bu yıl bir değişiklik yok. Aynı şekilde zeytinyağı 244, fındık 125, kanola 62 ve çay 9 ilçe ile 2017’deki profillerini devam ettiriyor.
Aspire yönelim tersine mi dönüyor?
Havza bazlı desteklerin bu yıl ürünlerin daha çok bölgelere “spesifikleştiği” görülüyor. Pek çok üründe ilçe sayısının azalması bunun kanıtı. Bunlar arasında en çok dikkati çeken toplam 24 ilçeyi “kaybeden” patates ve yine 21 ilçede listeden çıkan ayçiçeği. Sırasıyla mısır, pamuk, mercimek, kuru fasulye, soğan, çeltik ve çavdar destek göreceği bölgelerde de azalma var. 2017’de 23 ilçenin destek listesine giren aspir ise bu yıl 15 ilçeden yeniden listeden çıktı.
Bu ilçede tek bir ürün destekleniyor!
En çeşitli ürün desteğine sahip iller arasında elbette tarımsal ürün deseni en geniş iller yer alıyor. Bunların başında Adana, Ankara, Konya ve Balıkesir geliyor. Ülke genelinde su kısıtının olduğu ilçelerde dane mısır desteği için damla sulama şartı aranıyor. Konya ve Niğde’nin çoğu ilçesinin yanı sıra Mardin, Şanlıurfa ve Diyarbakır gibi Güneydoğu illerinde de bu durum geçerli. Toplam 945 ilçe arasında yalnızca tek bir ürünün desteklendiği tek bölge ise Bursa’nın Yıldırım ilçesi oldu. Buna göre Yıldırım’da destek almak isteyen üreticiler için tek ürün seçeneği yem bitkileri olacak.