Fındık üreticileri geçtiğimiz yıllara oranla neredeyse yarı yarıya düşen ürün fiyatlarına karşı seslerini ülke geneline duyurmayı başardı. Tepkilerin odağında TMO’nun alım politikası ve zorlu piyasa koşulları var.
Bugünlerde tüm Türkiye fındıkta düşen fiyatlar karşısında tepkilerini dile getiren fındık üreticilerini konuşuyor. Piyasada 7,5 TL’ye kadar düşen üretici fiyatlarının ardından üst üste yaşanan gelişmeler dikkatleri Türkiye’nin üretimde dünya lideri olduğu, ancak bir türlü istediği istikrarı yakalayamadığı fındığa çevirdi.
Aslında her şey hasat mevsiminin sonuna yaklaşırken serbest piyasada yansıyan düşük fiyatlarla başladı. 5 yıl öncesine kadar 15 TL civarında olan fındıkta Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 10 TL civarında açıkladığı alım fiyatına karşın serbest piyasada bu oran 7,5-8 TL’ye düştü.
Fındık dallarını keserek tepki gösterdiler
Üretim maliyetlerinin altında seyreden fiyatlara karşı tepkisini fındık bahçesindeki dalları keserek gösteren üreticilerin sosyal medyaya yansıyan tepkileri kısa sürede geniş bir kitleye ulaştı. Fındık alımına başladıklarını duyuran TMO’dan yapılan açıklamada ise üreticilerin fındığını değerinin altında satmaması ve sabretmesi gerektiği belirtildi.
Düşen fiyatların nedeni olarak yüksek rekolte ve düşük kaliteli üretim gösterilirken, ürünlerini tüccara satmak zorunda bırakıldıklarını söyleyen üreticiler bu kez Ordu’dan Giresun’a yürüyerek seslerini duyurma kararı aldı. Bunun hemen ardından ise Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın müdahalesiyle TMO’nun alım kampanyasını güncellediği duyuruldu.
Bakanlık ve TMO’dan yeni adım
Bu hafta başı TMO’nun fındık alımlarında ürün bedel ödemeleri süresinin 15 günden 1 haftaya çekilirken çürük oranını yüzde 3’ten yüzde 5’e, çatlak oranının ise yüzde 2’den yüzde 7’ye çıkarıldığı açıklandı. Bunu FİSKOBİRLİK’in de oyuna daha çok dahil olması gerektiği söylemleri izlerken dün itibariyle serbest piyasada fındık fiyatları 9 TL bandına doğru yükselmeye başladı.
Bugün ikinci gününde olan fındık yürüyüşü sürerken üreticiler maliyeti 9 TL civarında olan fındıkta serbest piyasa koşullarında destek bulamadıklarından ve depolama olanağı olmadığı için başvurulmak zorunda kalınan emanet sisteminden şikayetçi.
Fındıkta dönüşüm 8 yıl önce başladı
Fındıkta asıl dönüşümün alan bazlı desteklere geçilen 2009 yılında yaşandığını belirten Giresun Ziraat Odası eski başkanı Özer Akbaşlı, “Böylece fındığa serbest piyasa koşulları işlemeye başladı. İlk yıllarda rekolte alım-satım yapılacak bir dengedeydi, fiyatlar da 10-15 TL arasında seyrediyordu. Ancak bu yılki rekolte ile birlikte fiyatlar da düştü” diyor.
Fındıkta tekelleşme süreci yaşandığını dile getiren Ziraat Mühendisleri Odası Samsun Şube Başkanı Hayati Tosun ise, “Rekolte ve fiyat üzerinde oyun oynanıyor. Bir bölgenin kaderini değiştiren üreticileri sahipsiz bırakılması ciddi bir sıkıntıdır” diye konuşuyor.