Hasat mevsiminin gelmesiyle üreticiler hasat artıklarını tarlalarından kolayca uzaklaştırabilmek için anız yakıyor. Ancak bu uygulama üreticilere yarardan çok zarar getiriyor.
Mevsim itibariyle ilk hasatlarını gerçekleştiren üreticiler bir sonraki sezona hazırlıkta kimi zaman kolay yolu seçerek anız yakıyor. Hasat mevsimi devam ederken Türkiye’nin dört bir yanından da yangın haberleri geliyor.
Gaziantep ve Adana’da geçtiğimiz hafta yaşanan yangının ardından son olarak Adıyaman’da da bir üreticiye ait 30 dekarlık arazide anız yangını meydana geldi. Yaşanan olaylar sonrası yetkililerden de bu konuda uyarılar geliyor. Ziraat Mühendisleri Odası da üreticileri anız yakmamaları konusunda uyarırken, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri de verim artışı ve tarımsal sürdürülebilirliğin ancak doğaya zarar vermeden eldeki kaynakların bilinçli kullanılmasıyla mümkün olacağını vurguladı.
Faydadan çok zararı var
Hasat sonrası tarlada kalan bitki artıkları anız olarak adlandırılıyor. Üreticiler hasat artıklarını tarladan kolayca uzaklaştırmak, toprak işlemede kolaylık sağlamak, hastalıkları önlemek ve bazı zararlıları yok etmek için kimi zaman anız yakma yoluna gidiyor. Oysa bu uygulama tarımsal üretimde faydadan çok zarar getiriyor.
Erozyona zemin hazırlıyor
Anız yakımı bitkilerin ihtiyaç duyduğu organik maddelerin en fazla bulunduğu toprağın canlı üst katmanının yanmasına da neden oluyor. Kökleriyle toprağı tutan bitkileri ve bitki artıklarını tarladan uzaklaştırdığı için toprak, su ve rüzgâr erozyonuna açık hale geliyor.
Toprağın yapısı bozuluyor, verim düşüyor
Toprağın su tutma kapasitesini azaltması ve kök çürüklüğü hastalığının artması, anız yakmanın en önemli sonuçlarından. Tüm bunların neticesinde toprağın doğal yapısı bozuluyor ve verimlilik düşüyor. Yol kenarlarındaki alanlarda anız yakılması sırasında çıkan duman sürücülerin görüş mesafesini daralttığından kazalara da sebebiyet verebiliyor. Orman ve yerleşim yerleri yangınları, hava ve çevre kirliliği de anız yakmanın diğer önemli sonuçları.
Anız yakmanın önüne nasıl geçilebilir?
Üreticileri anız yakma yönteminden vazgeçirmek ve hasat artıklarından kolayca kurtulmak için pratik yollar mevcut. Bunlardan ilki tarla yüzeyindeki anız miktarının az olması için biçerdöverle çalışırken mümkün olduğunca derin hasat yapılması.
Makine tercihine dikkat
Anız parçalama ve ekim makinelerinin diskli ayaklı seçilmesi de diğer mekanik tekniklerden. Anızın daha çabuk çürümesi ve parçalanması için ise azot dengeleme gübresi yapılması gerekiyor. Anız yakmanın en büyük tercih nedenlerinden biri olan yabancı ot mücadelesi için ise herbisitler kullanılmalı.
İstisnalar dışında yasak
Türkiye’de anız yakılması ilk kez 1983 yılında Çevre Kanunu ile yasaklandı. Ancak saman sıkıntısının olmadığı, değerinin düşük olduğu dönemlerde bazı üreticiler yasağa uymadı. 2005 yılında ise ikinci ürün ekilen bölgelerde tohum yatağının tam açılması ve çimlenmenin sağlanması amacıyla yalnızca kontrollü anız yakınına izin verilmişti.