tarlasera'nın görüştüğü turp üreticileri, plansız üretimin kazanç döngüsünü bozduğunu söylüyor. Çözüm ise ortak hareket etmekten geçiyor.
Turp sağlıklı beslenme menülerinde hak ettiği itibarı geç de olsa son yıllarda hızla elde etmeye başladı. 6 bin hektara yaklaşan ekim genişliğiyle üretim ayağı da bu hıza yetişmeye çalışıyor. Ancak yine de turp tarımında bir şeyler ters gidiyor. Üreticiler yüksek maliyet ve plansız üretimden mustarip.
Aylık Tarım ve Kültür Dergisi tarlasera, Türkiye’de turpun başkenti olan Osmaniye-Kadirli’de kök bitkilerinin bu sessiz kahramanında yaşanan durumu inceledi. Osmaniye’nin en büyük ilçesi olan Kadirli, Türkiye pazarındaki turpun yüzde 70’inin üretildiği bölge. Bunun dışında Adana, Kahramanmaraş, Hatay, Mersin ve Konya’da da turp üretimi bulunuyor.
Hastalık mücadelesi zorunlu
Doğu Akdeniz bölgesi ve özelde Kadirli iklim ve toprak koşulları açısından turp üretimi için birebir. Ancak çok yüksek ve çok düşük sıcaklıklara karşı sulama ve bitki besleme uygulamalarının hassas şekilde yürütülmesi gerekiyor. Turp bakteriyel lekesi ve kök siyahlaşmasına karşı da mücadele etmek zorunlu.
Söküm en maliyetli aşama
Turp üreticileri için en zorlu aşama ise hasat ile başlıyor. En büyük maliyetin söküm aşamasında olduğunu söyleyen Kadirli Ziraat Odası Başkanı Hanifi İspir, “Fabrika olmadığı için sökümden yıkanmaya kadar tamamen işçiye ihtiyaç duyuyoruz. Çünkü ürünlerin pazara çıkışında işçilik ve ambalajlama aşamaları çok önemli” diyor.
Rusya krizi önce turpu vurmuştu
Pazarda biçim, renk ve boyutuna göre sınıflandırılan turp en hassas kalite standartlarının arandığı ürünlerden biri. Nitekim Rusya krizi ile birlikte “standartlara uymadığı” gerekçesiyle ambargo kapsamına alınan ilk ürünlerden biri turp olmuştu. Ambargonun henüz genişletilmediği yılbaşı öncesinde turp fiyatları 70 kuruştan 30 kuruşa düşmüş, toplam zarar ise 5 milyon TL’yi bulmuştu.
Gerektiğinde daha az turp ekilmeli
Kadirli Turp Üreticileri Birliği Başkanı Soner Topalhan, pazardaki en büyük sorun olarak fiyat dengesizliğini işaret ediyor. “Bunun nedeni tarım sektörünün temel açmazlarından biri olan plansızlık. Üreticiler arasında koordinasyon eksikliği de sorunların çözümünde engel” diyen Topalhan, gerektiğinde daha sınırlı miktarda üretim yapılması gerektiğini söylüyor.
Kooperatifleşme kültürü yaygınlaşmalı
Topalhan, “İhtiyaca göre 30 bin dönüm yerine 20 bin dönüm ekim yapılsa fiyat sorunu çözülebilir. Planlı bir üretim ile herkesin kazandığı bir döngü oluşturulabilir. Bunun için bir kooperatif kurduk, ama yine de bir düzen oturtamadık” diye konuşuyor.
Takım oyunu gerekli!
Plansız üretim sorunu Türkiye’de pek çok tarım ürününün kesişim kümesinde yer alıyor. Ancak talep bazında kendisinden çok şey beklenen turpta takım oyununa en acil şekilde geçmek gerekiyor. Turpa sofrasında yer açan tüketicinin sağladığı fayda üretim cephesine de yansıdığında ise kazanç döngüsü tamamlanmış olacak.