Ürün risk analizi ve patates kumarı
tarlasera yazarlarından Ziraat Mühendisi Kıvanç Alış, tarımsal üretimde maliyet analizinin önemini değerlendiriyor. Makaleyi tarlasera Mayıs ayında okuyabilirsiniz!
Üreticilerin üretim maliyetleri, kullanılan teknikler ve altyapılara göre değişebiliyor. Doğru yöntemlerle yapılmayan üretim kumar oynamaya benziyor. Maliyet analiziyle hem bu riskin önüne geçmek hem de kâr etmek mümkün.
Tarımın en büyük sıkıntısı, yetiştirilen bitkisel ürünün fiyatın tahmin edilememesi olarak biliniyor. Bu konuda üreticilerimizi devamlı olarak bilgilendirmeye çalışıyorum. Daha önce Twitter ve tarlasera’da patatesin fiyatının arz talep dengesi gereğince artacağını öngörmüş, 2014 yılında fasulye kumarının üreticiye zarar vereceğini 3 ay önceki yazımda yayınlamıştım. Birçok okurum bu sene için tahminlerimi paylaşmamı ve sizlere yön verecek bilgiler aktarmamı istiyor.
Doğru ürün doğru üretim
Öncelikle şunu belirteyim. Tarımda ekilecek ürünün seçiminde en önemi kriter, mahsulün kaç liraya satılabileceği değil, mevcut mekanizasyon ve tarımsal sulama altyapısı ile ne kadar ekonomik bir üretim yapacağınız. Örneğin; bu sene patates fiyatlarının düşeceğinin öngörülmesi zor bir durum değil. Ancak otomatik ekme makinası, hasat makinası, sabit sulama sistemi ve elinde bir kısım tohumu olan üreticinin yapacağı başka bir iş yok. Bu üreticinin üretim maliyeti dekara 1500 TL’yi geçmez. Ama mevcut mekanizasyon ve sulama altyapısını kuracak, tohumu dışarıdan alacak üreticinin dekara maliyeti iki katını bulabilir. Aynı şey fidesini hazırlamış; filtresi ve damla sulama malzemesi olan lahana, domates üreticisi için de geçerlidir.
Maliyet analizinin iyi yapıldığı, modern teknikler ile yenilikçi tarım uygulamalarının kullanıldığı tarımsal üretimlerde, bir üreticinin 70 kuruşa zarar edeceği bir üretim şekli diğer bir üreticiye yüzde 100 para kazandırabiliyor.
Fiyatlar düşüşe geçebilir
Bu sene kış şartlarının bol karlı ve sert olması, bahar yağmurlarının yeterince yağmasının bereketli bir sezonun geçeceğinin habercisi olduğuna inanıyorum. Birçok üretici sel, su baskını gibi felaketlerden korksa da, normal koşullarda bereketli bir yıl bekliyorum. Verimin yüksek olduğu ve sulanabilir arazilerimizin arttığı bir 2015 hasat sezonunda birçok ürünün fiyatında 2014 yılına göre gerileme öngörüyorum. Bu sene patates, elma, domates, salatalık ve dane mısır fiyatlarının geçen yıla göre düşeceğini tahmin ediyorum. Bunun yanında fasulye, yağlık ayçiçeği, yemişlik ayçiçeği, kabak, kavun, karpuz, silajlık mısır ve salatalık fiyatlarında artış bekliyorum.
Bu kadar üründen bahsetmişken yılın ürünü olarak sıralamama giren ayçiçeğine de özel bir parantez açmak isterim. Konya Şeker üreticilerinin bu sene geri adım atması, Kayseri Yeşilhisar bölgesinde yaşanan finansal ayçiçeği krizi, Adana’da büyük yağ üreticilerinin azalan müstahsil sayıları ve Konya bölgesi üreticilerinin büyük kısmının mısır tarımına yönelmesi bu sene Trakya üreticisi için mutlu bir sezon vaat ediyor. Trakyalılar en büyük sıkıntıları olan sulama sorununu aşar ve dekardan 450 kg verim hedefine koşarlarsa ciddi anlamda mutlu olacaklar.
Uygulamalar profesyonelce yapılmalı
Bir parantez de elma üreticisine açmak istiyorum. Geçen sene 31 Mart gecesinde yaşanan don felaketinden etkilenen rekolte, bu sene 2014 yılını ortalama 7 kat artarak geçecek gibi görünüyor. 2012 ve 2013 yılının çılgın fidan dikimleri bu sene tam verime yatacak ve elma fiyatlarında düşüşe neden olacaktır. Elma üreticisinin devamlı para kazanmasının vazgeçilmez yolu kaliteli üretimdir. Özellikle çiçek seyreltmesi, zamanında çinko uygulaması, fertigasyon gübrelerinin kullanımı ve zamanında ilaçlama gibi kaliteyi etkileyecek bütün faktörler profesyonelce yapılmalıdır. Birli üretim diye tabir edilen ürün ne kadar fazla alınırsa, o kadar değerli mal satmak mümkün olacaktır.
2014 yılının kumarı olarak gördüğümüz fasulye birçok üreticiyi ciddi sıkıntılarla baş başa bıraktı. Aynı kumar bu sene patates ve domates için geçerli. Özellikle bu işlere dışarıdan girmiş üreticiler ya da üretici adayları piyasa koşullarını ciddi olarak etkiliyor. Tonajlı olan bu ürünlerin üretimine bel bağlayanlar, iş süreçlerini ve ekonomik gelirlerini sadece bu ürünlere bağlarlarsa ciddi olarak üzülecekler. Bu işi hobi olarak yapanlar, bu üründen gelecek paraya ihtiyacı olmayanların ise; bu işten çekilmeleri binlerce üreticinin etkilenmesini engelleyecektir. Bu tip yatırımcıların şunu unutmaması gerekiyor. Günümüz ekonomik koşullarında açık tarla üretiminde dekar maliyetinin 2500 lirayı bulduğu bir üretim modeli para kazandıramaz. Matematik yaparlarken bu kumarı oynayıp oynamayacaklarını bir kez daha değerlendirmelerini diliyorum.
|