Kenevirin ‘esrar’ı çözülüyor

Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde (NTNU) yapılan araştırmalar, tohumlarında ürettiği zehirli maddeleri azaltarak kolza bitkisini daha yenebilir kılan bir genetik program geliştirdi. Aynı prensibin farklı bitki türleri ve bitki bölümlerinde de kullanılabileceğini belirten Biyoloji profesörü Atle Bones, bunun yeni bir gıda devriminin başlangıcı olabileceğini düşünüyor.

Kolzanın (kanola) zehirli madde üreten özel hücreleri bitkinin savunma sisteminin bir parçası. Bir böceğin bitkinin yapraklarıyla beslenmesi gibi özel durumlarda devreye giren bu savunma sistemi, insan veya hayvan yiyeceği olmak için sakıncalı olan maddeleri ortaya çıkarıyor. Kolzadan yağ elde etme amacıyla gerçekleştirilen baskılama işlemi doğru bir yolla yapılmadığı takdirde bitki, zehirli bileşiklerini salarak karşılık veriyor. Yağa keskin bir hardal tadı veren bu bileşikler hayvanlarda da mide ve sindirim problemlerine yol açıyor.

NTNU’daki araştırma, kolza tohumlarını genetik olarak yeniden programlayarak, yalnızca olgunlaşmış tohumların zehir hücrelerini yok etmek suretiyle, hem bitkinin kendini koruyabilmesini hem de insan ve hayvanlar için tüketilebilir hale getiriyor.

Genetik değiştirmeyle istenmeyen kimyasal maddelerden ayrıştırılması düşünülen bitkiler arasında, afyon ve esrarın hammaddesi olarak bilinen kenevir de bulunuyor. Liflerinin kağıt yapımı ve tekstilde kullanılabildiği kenevir bitkisinin tohumundan yağ da elde edilebiliyor. Kenevirin çok hızlı yetişebilen ve ilaca ihtiyaç duymayacak kadar güçlü bir bitki olduğunu söyleyen Bones, “Yeni teknolojimizi kullanarak psikoaktif madde içermeyen bir kenevir üretmek çok ilginç olacak” yorumunu yapıyor.