Fındıkta zorlu süreç

Türkiye’nin en büyük fındık ihracatçısı Oltan Gıda’nın Nutella’nın üreticisi Ferrero tarafından satın alınması, gözleri sektöre çevirdi. Yüzde 1-1,5 gibi çok düşük kâr marjlarıyla çalışan pek çok fındık sanayicisi, bir taraftan tarım ürünlerinde yaşanan iklim kaynaklı olumsuzluklarla uğraşırken, diğer taraftan da artan maliyetlerle boğuşuyor. Bu durumun sektörden çıkışları hızlandıracağı ifade ediliyor. Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Dursun Oğuz Gürsoy, şirketler arasında büyük rekabet olduğunun altını çizdi ve yüzde 9-10 enflasyonun olduğu bir ülkede yüzde 1-1,5 kâr marjının sektörde istikrarsızlık anlamına geldiğini söyledi. Türkiye’de geçmiş yıllarda verilen teşviklerle fındık kırma tesislerinin sayısının bugün 170 civarında olduğunu anlatan Gürsoy, “Bu tesislerin kapasite kullanım oranları yüzde 40-50’yi geçmez. Entegre tesislerde ise en fazla yüzde 70’e çıkar. Dolayısıyla sanayici ‘Fabrikam dönsün’ diye baktığında kıran kırana rekabet oluşuyor. Bu durum da yine bizi vuruyor” dedi. Gürsoy, yurtdışındaki büyük alıcıların ödeme sürelerini uzattığını, bunun yanı sıra finansman ve işletme maliyetlerinin arttığını belirtti ve ekledi: “Bundan 10 sene önce İSO, kalite belgeleri yoktu. AB ülkelerine yaptığımız ihracatta hem burada hem de ürünün gittiği ülkede ürünlere analiz yapılıyor. Tüm bunlar kaliteyi artırdı ama maliyetlerimiz de yükseldi. Üretici artık köyde yaşamadığından 1 ton fındık için bile işçi çalıştırıyor.” Bu yıl yaşanan donun rekolteyi olumsuz etkileyerek fiyatların artmasına sebep olduğunu ekleyen Gürsoy, “İhracata konu olan iç fındık kilogram fiyatı şu anda 10 dolar. Fındığı ucuza satan Azerbaycan, Gürcistan ve İtalya’daki fındıklar alındı ve depoları boşaldı. Dolayısıyla fiyat 10 dolar da olsa bizim 230-250 bin tonlarda giden çekirdek bir ihracatımız var ve bu yıl da bir sorun yaşanacağını düşünmüyorum” şeklinde konuştu. Ulusal Fındık Konseyi Başkanvekili Onur Şahin ise, Oltan Gıda’nın satışının; şirketin yüzde 30 payla fiyat belirleyici olması açısından önemli olduğunu ifade etti. Tüm tarım ürünlerinde mevsimsel risklerin olduğunu ancak fındık gibi ihracatı 1,7 milyar dolara çıkan başka bir ürün olmadığını vurgulayan Şahin, “Bu satış, sektörde değişim yaratacak. Manav grubu gibi alt alım gruplarını bitirecek; çünkü Ferrero böyle bir aracıyla çalışmak istemez. Bu satış, domino etkisi yaratarak yerlilerin yavaş yavaş piyasadan çıkmasına neden olabilir” dedi.