TÜİK’in 2025 yılı gelir dağılımı verileri, Türkiye’de tarım sektörünün ekonomik olarak en alt sıraya gerilediğini ortaya koydu. Tarım geliri, yıllık ortalama 237 bin 461 lira ile asgari ücretin dahi gerisinde kalırken, tarım ve hizmet sektörü arasındaki fark iki katına çıktı.
Tarım, 2025’te Türkiye’nin gelir tablosunda en alt sıraya indi. TÜİK’in yayımladığı 2025 yılı gelir dağılımı istatistikleri, tarımın en düşük gelire sahip sektör olduğunu net biçimde ortaya koydu: Tarımda yıllık ortalama esas iş geliri 237 bin 461 lira seviyesinde kaldı ve bu rakam, 2025 yılı asgari ücret düzeyinin bile altında.
Gelir artış hızı da düştü
Aynı dönemde en yüksek gelir 426 bin 045 lira ile hizmet sektöründe ölçüldü; yani tarım sektörüyle hizmet sektörü arasında neredeyse iki kat fark oluştu. Üstelik mesele yalnızca ‘düşük gelir’ değil, aynı zamanda ‘geride kalan artış hızı’: Tarımın yıllık gelir artışı yüzde 54,4 olurken, sanayide bu oran yüzde 70,1, hizmet sektöründe 75,8, inşaatta ise yüzde 79’a çıktı. Gelir büyürken bile tarımın temposu geride kaldı.
AB ve ABD’de üretici daha güçlü
Gelişmiş ülkelerde ise tarım ‘en dipte’ görünmüyor. AB’de tarım geliri çalışan başına ölçülüyor ve 2023’te 30 bin 200 euro ile, AB genel ortalama yıllık brüt kazancının yaklaşık yüzde 80’i seviyesinde. ABD’de ise üretici hanelerinin medyan geliri 97 bin 984 dolar, ülke medyanının (80m bin 610 dolar) yüzde 21,6 üzerinde. Bu örnekler, gelişmiş ülkelerde tarımın dalgalı olsa bile üreticinin refahının ülke ortalamasına yakın tutulduğunu; Türkiye’de ise tarımın gelir tablosunda daha sert biçimde geriye düştüğünü gösteriyor.
Kazanamayan üretemez
Türkiye’de tarım sektörü üretmeye devam ediyor ama giderek daha az kazanıyor. Bu tablo üretimin sürdürülebilirliği ve sofraya gelen her ürünün fiyatı açısından güçlü bir uyarı olarak okunmalı. Çünkü üretici kazanamazsa üretemeyeceği apaçık ortada.