Uzun süredir dinmek bilmeyen kuraklık ateşinde son 1 yılın yağış verileri yeni bir rekora işaret ediyor. Peki yeni açıklanan “kuraklık destekleri” kuraklığın bedelini ürün kayıplarıyla ödeyen üreticilere çare olacak mı?
Bursa’da bitkisel üretimin başlıca sulama kaynaklarından biri olan Gölbaşı baraj gölünde geçtiğimiz günlerde çekilen bu fotoğrafı çarpıcı kılan ne? Bölge üreticisi için bu yılı kasıp kavuran kuraklığın en somut örneği olan bu görüntü aslında küresel iklim değişikliği ve onun tarımdaki yakından izleyen herkes için de aynı şeyi ifade ediyor.
Kestel ilçesinde bulunan ve 90 yıla yaklaşan geçmişiyle bölge tarımı için hem tarihi hem de güncel bir değer olan Gölbaşı’nda bugünlerde su seviyesi yüzde 30’lara kadar düşmüş, belli noktalarda sular 150 metreye kadar çekilmiş durumda. Bundan 2 yıl önce de yüzde 90 oranında kuruma noktasına gelen gölün kaderi, hem su israfına yol açan vahşi sulama hem de giderek seyrek ve düzensiz hale gelen yağışların arasına sıkışmış durumda.
Zirve noktası 2021, şimdilik!
Küresel iklim değişikliğinin doğrudan sonucu olan bu “uzatmalı” kuraklık sürecinin kuru bir araziye çevirmeye başladığı tek göl Gölbaşı da değil. Türkiye coğrafyasının yaklaşık 3’te 2’lik bir kesiminde 2 yılı aşkın bir süredir su kaynaklarını ve ekili arazileri susuz bırakan kuraklık dalgasının zirve noktası ise içinde bulunduğumuz yıl oldu.
Covid-19 pandemisinin etkilerinin halen devam ettiği, tarımsal girdi maliyetlerinin ise döviz kriziyle birlikte katladığı bu süreçte kuraklığın ulaştığı boyut bir rekoru işaret ediyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı rapora göre 2021 su/tarım yılında düşen yağışlar son 20 yılın en düşük seviyesinde.
Yağış ortalamasının yüzde 19 altında
“2011 su/tarım yılı” Ekim 2020 ile başlayıp geçtiğimiz Ekim ayının başında sona eren 1 yılı kapsıyor. Bu süreçte 552,6 mm seviyesinde kalan yağış miktarı, geçmiş yılların verilere dayanarak belirlenen ortalamanın yüzde 19 altında. Ülke tarımına 2000 yılından bu yana en kurak dönemini yaşatan süreçten en çok etkilenen bölge ise yağış miktarındaki yüzde 39’luk düşüşle Güneydoğu Anadolu oldu.
Kuraklık desteğinden kimler faydalanacak?
Tarımsal verimliliğe olumsuz etkisi çeşitli ürünlerin hasat verileriyle de doğrulanan kuraklık dalgasına karşı bir süredir dile getirilen “kuraklık desteği” ise Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte somutluğa ulaştı. Yetersiz yağış nedeniyle kuru tarım yapılan buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale, nohut ve mercimek arazilerinin dikkate alınacağı desteklerden verimde yüzde 30 veya üzerinde kayıp yaşayan üreticiler yararlanabilecek.
Kayıp oranlarını Tahkim Komisyonları inceleyecek
Yüzde 30-40 arası verim kaybı yaşayan üreticilere dekar başına 30 TL ödeme yapılacak. Her yüzde 10’luk dilim için 10 TL daha fazla olacak desteklerde ürün kaybı yüzde 100 olarak tespit edilen üreticilere yönelik ödeme dekar başına 100 TL’yi bulacak. İl/İlçe Tahkim Komisyonları tarafından tespiti yapılacak verim kayıp oranları için meteorolojik veriler, TARSİM kayıtları ve İl/İlçe Hasar Tespit Komisyonları kayıtlarına başvurulacak.