Tıpkı depreme dayanıklı olmayan binalar gibi, 2000’li yıllardan önce inşa edilen seralar da doğal afetler karşısında hem insan yaşamını, hem de bir bütün olarak tarımsal üretimi tehdit ediyor. Bu yüzden kış ayları öncesinde hiç vakit kaybetmeden seralarda bir modernizasyon seferberliğine ihtiyaç var.
Barış Aydoğdu / Serkonder Yönetim Kurulu Üyesi
22 Ağustos 2017, Belgrad. Sırbistan Tarım Bakanlığı’nın Türk Tarım Bakanlığı’nı ve Türk tarım sektörünü davet ettiği toplantıdayız. O zamanki Tarım Bakanımız Sayın Ahmet Eşref Fakıbaba tüm samimiyetiyle, “Bu kadar Türk yerli firmayı bir arada bulmuşken bizim yerli tarım sektörü ile ilgili sıkıntıları, beklentileri hep beraber konuşalım, masaya yatıralım” diyerek tüm programını değiştiriyor ve “Bana sorunları iletin” diyor.
Ben de sera konstrüksiyon ve donanım firmaları adına soruyorum: Yapısal dönüşümle beraber tarımsal dönüşümün de başlatılması gerektiğini, çiftçinin modernizasyon kredilerine ulaşmada zorlandığını anlatıyorum. Eskiyen seraları, tarımsal yapıların modernizasyonundaki formaliteleri, seranın kenarlarında ve önlerinde bırakılması gereken boş alanlar vb. gibi detayları ve bürokrasinin çiftçiyi caydırdığını, sonuç itibariyle fikir güzel olsa da çiftçilerin uygulamada bu modernizasyon kredilerinden istifade edemediklerini anlatıyorum.
Sayın Fakıbaba hemen yanındaki Ziraat Bankası ve Halk Bankası Genel Müdürlerine orada direktifi veriyor: Ziraat ve Halkbank’ın mihmandarlığında, tarım bankacılığı yapan tüm bankalarla beraber aracılık konusuyla ilgili yetkilileri de buluşturup Ankara’da ortak bir toplantı yapma kararı alınıyor.
Tarım Bakanlığı’nın sürekliliğe ihtiyacı var
Bu konuyu siyasi bir örnek olsun diye anlatmıyorum. Tamamen politika dışı bir konu. Sayın Fakıbaba da samimi özverisiyle bu konuya çok destek verdi. Tarım artık bir milli güvenlik meselesi, siyaset üstü bir konu. Sağ olsun tarım bakanımız da aynı hassasiyeti gösterdi, konuyu çözmeye çalıştık. Ama süreçte tarım bakanının yanı sıra günlük siyasi ortam da değişti. Birçok konu sil baştan ele alınmak zorunda kaldı.
Son 5 yılda 5 farklı tarım bakanı gördük. Eğer tarım milli güvenlik meselesi ise, Dışişleri Bakanlığı’nda olduğu gibi Tarım Bakanlığı’nda da aynı süreklilik olmalı. Tarım bakanları başladıkları projeleri bitirebilmeli. Seraların modernizasyonu projesi acil eylem planıyla uygulanmaya başlanmalı.
Kumluca-Finike bir uyarı olmalı
Tüm bunların acil ve önümüzdeki 1-2 ay içinde olması gerekiyor. Çünkü değişen iklim şartları nedeniyle (dolu, hortum, sel) çiftçi seraları zor durumda. Sezon sonu yapılacak bir desteğe kadar seralar dayanamayabilir. 80’li 90’lı yıllarda yapılan birçok seramız, özellikle cam seralarımız zor durumda. Geçen hafta Kumluca-Finike bölgesinde yaşadığımız afeti bize bir uyarı olarak görüp erken davranmazsak, özellikle bu bölgedeki cam ve diğer seralar modernleştirilmezse, birçok sera bu sezonu bitiremez.
Kaybımız sadece maddi değil. Tüm dünyayı etkileyen küresel iklim değişikliği sonucu seralarda yaşanan afetler sonrası her yıl birçok sera ustası emekçimiz de bu eski seraların onarımı sırasında hayatlarını kaybediyor. Bir örnek vermek gerekirse; sadece 2 milyondan fazla insan Toros dağlarında yer alan köylerde yaşıyor ve ana gelir kaynakları sadece tarım!
Modernizasyon olmazsa yeni yıla rekor fiyatlarla girilebilir
Küresel iklim şartları zorlaştıkça, çiftçinin işyeri olan serasının yenileme kredisi de zorlaşmamalı. Aynı problem sadece seralar için değil diğer tarımsal yapılar ve hayvan ahırları içinde geçerli. Mevcut seraların modernleştirilmesi için uzun vadeli, faizsiz krediler, hibe desteği verilmeli.
Seralar modernize edilirse ürün tonajı ve kalitesi de artar; böylelikle aralık, ocak, şubat aylarındaki fiyat dalgalanmalarının önüne geçilir. Zor zamanlarda, en çok da içinde bulunduğumuz salgın zamanlarında seraların bizim kalemiz olduğunu, kontrollü gıda depolarımız olduklarını yaşayarak anladık.
Aynı şekilde, üreticilerimiz de her türlü iklim şartıyla mücadele ederken, bitkisel üretim maliyetlerinin artmasıyla da mücadele etmektedir. Çiftçi, serasının modernizasyonunu tek başına yapamamaktadır. Seraların modernizasyonu acilen yapılmaz ise bu yılbaşına son yılların en yüksek gıda fiyat seviyeleri ile girebiliriz.
Sorumluluk tarımı bilen firmalara verilmeli
Ülkemizde seralarımızın modernizasyonu yapabilecek yerli sera konstrüksiyon ve donanım firmalarımız var. Ülkemizdeki tarımsal dönüşümü de yapısal dönüşümden bildiğimiz büyük inşaat firmalarımız değil, sektörü bilen, sektör içi tarım firmalarımız yapmalıdır.
Çok zamanımız kalmadı… Değişen küresel iklim şartları nedeniyle acil eylem planı olarak tarımsal dönüşüm seraların modernizasyonu ile başlatılmalıdır.