Dünya genelinde adeta küllerinden doğmaya başlayan endüstriyel kenevir tarımı Türkiye’de de yeniden canlanırken artık ilk hedef 2021 yılına yerli çeşitlerle girmek.
Türkiye’nin 2016 yılında başlayan “kenevir açılımı” kapsamında bir yandan sözleşmeli üretim yaygınlaşırken, diğer yandan tescilli yerli çeşitler geliştirmek için Ar-Ge çalışmaları da hız kazandı. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) merkezli yürütülen çalışmalarda ilk “yerli çeşit” unvanını alacak çeşitler ise yıl sonunda kesinlik kazanacak.
Tekstil ve ilaç sektörü başta olmak üzere pek çok alanda kullanılabilen bir endüstri bitkisi olarak kenevirin teşvik edilmesiyle birlikte ekim alanları son iki yılda 6 bin dekara yaklaşmış durumda. 19 farklı ilde izinli olarak yapılan kenevir tarımını yerli tohumlarla sürdürmek için araştırmalar THC oranı düşük ve lif ile sap verimi yüksek bir çeşit geliştirmeye odaklandı.
THC oranı binde 2’ye düşürüldü
Geçtiğimiz yıl 70’e yakın çeşit adayı arasından sıyrılan ve denemeleri Samsun’un Vezirköprü ilçesinde yapılan “Narlı” ve “Vezir” isimli çeşitlerin tohumluk tescil başvurusu Tohumluk Kontrol ve Sertifikasyon Müdürlüğü’ne yapıldı. Arazi denemeleri ve hasat sonrası yapılan testleri tamamlayan iki çeşidin bu yıl sonuna kadar tescillenmesi hedefleniyor.
Geleneksel olarak kenevir bitkisine uyuşturucu/uyarıcı etkisini veren THC maddesi oranının olabildiğince düşürülmesi endüstriyel bir çeşit geliştirmenin kilit noktası. Türkiye’de geçmişten bu yana yetiştirilen kenevir çeşitlerinin içindeki THC miktarının yüzde 1-5 civarında olduğunu söyleyen OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, yeni çeşitlerde bu oranı binde 2’ye kadar düşürdüklerini belirtiyor.
Hangi alanlarda kullanılacak?
2000’li yıllarla birlikte Türkiye’de hızla azalan kenevir üretiminin dünya ile paralel olarak yeniden yükselişe geçeceğini dile getiren Aytaç, “Lifleri yüzde 55 selüloz içeren kenevir dokuma, iplik, tekstil, selüloz ve kağıt sektöründe kullanılabilir. Sapları mobilya ve inşaat sektöründe yalıtım malzemesi olabilir. Ayrıca ilaç sektöründe ve her türlü gıda içerisinde yer alabilir” diye konuşuyor.