Avrasya Ekonomik Birliği ülkeleri, koronavirüs salgınına karşı bazı tarım ürünlerinin Birlik dışına ihracatını Temmuz ayına kadar yasakladı.
Çin’de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını artık en yoğun şekilde Avrupa ülkeleri ve ABD’de etkisini hissettirse de, şu an için salgından daha az etkilenmiş olan Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri de sıkı tedbirler almaya başladı. Rusya Federasyonu, Belarus, Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’dan oluşan Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU), olası bir gıda krizini önleme amacıyla pek çok tarımsal ürünün Birlik dışına satışını geçici olarak durdurma kararı aldı.
Birliğin yürütme organı olan Avrasya Ekonomi Komisyonu, 10 Nisan tarihinden itibaren çoğunluğunu tarla bitkileri ve bunların kullanıldığı gıda ürünlerinin ihracatının yasaklandığını duyurdu. 30 Haziran 2020 tarihine kadar süreceği belirtilen yasak kapsamında çavdar, karabuğday, soya, pirinç, ayçiçeği çekirdeği, soğan, sarımsak, kepekli tahıl ve un başta olmak üzere bu hammaddelerden elde edilen ürünler yer alıyor.
Buğday ithalatının 4’te 3’ü Rusya’dan
20 Mart tarihinde tahıl ihracatını 10 gün süreyle durdurma kararı alan Rusya, ardından bu kararı revize ederek kota uygulamasına geçileceğini açıklamış ve tahıl ihracatı 7 milyon ton ile sınırlandırmıştı. Bu kota, Türkiye’nin de alıcısı olduğu buğdayı kapsıyor. Ancak ekmeklik buğday EAEU’nun aldığı yasak kararı dışında bırakıldı.
Türkiye’nin EAUE’yi oluşturan 5 ülkeden yaptığı ihracat 2,77 milyar doları buluyor. Bunun çok büyük bir kısmını 2,77 milyar dolarla Rusya oluşturuyor. Rusya aynı şekilde Türkiye’nin buğday ithal ettiği ülkeler arasında yüzde 77 ile ilk sırada.
Kendine yeterlilik bir zorunluluk
TÜİK verilerine göre Türkiye’nin hububat ve hububat ürünleri ithalatı 2019 yılında bir önceki yıla oranla yaklaşık yarı yarıya artarak 3,6 milyar dolara çıktı. Geçtiğimiz Aralık ayında Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) gümrük vergisiz buğday ve mahlut ithalatı yapma yetkisi verilmesi tartışmalara yol açmıştı.
İhracat yasaklarına ekmeklik buğdayın dahil edilmemesi nedeniyle Türkiye’nin buğdayda sorun yaşamayacağını söyleyen Dünya gazetesi yazarı Ali Ekber Yıldırım, buna karşın kepek, ayçiçeği çekirdeği ve soyada yaşanacak etkiye dikkat çekerek, “Tüm bunlar tarımda kendine yeterliliğin bir zorunluluk olduğunu gösteriyor” diye konuşuyor.