Son yıllarda üretimi artsa da enginar hala Türkiye’nin ithalat listesindeki sebzeler arasında. İhracat miktarı geçen yıl ithalatın önüne geçse de, henüz iç pazardaki fiyat dengesi tutturabilmiş değil.
Geçmişte “kralların sofrası”na özgü yiyeceklerden biri kabul edilen enginar artık her kesimden tüketicinin tercihleri arasında. On beşinci yüzyılda Avrupa’nın kuzeyine, on yedinci yüzyılda ise Amerika kıtasına kendini tanıtarak dünyaya açılan sebzenin anayurdunu ise Kıbrıs adası başta olmak üzere Akdeniz havzası oluşturuyor.
Enginarın dünyaya yayılmasını sağlayan bu coğrafya içinde Küçük Asya, yani Anadolu toprakları da var. Ege, Akdeniz ve Doğu Marmara kıyılarına yoğunlaşmış enginar üretimi bugün Türkiye genelinde 28 bin dekar alana yayılmış durumda. Toplam 40 bin tonu bulan bu üretimin en yoğun olduğu bölge ise 5 bin 310 ton ile İzmir’in Urla ilçesi.
Üretim ülke potansiyelini yansıtmıyor
Ancak Türkiye’de son yıllarda düşük oranda da olsa artan enginar üretimi ne yazık ki ülke potansiyeli düşünüldüğünde yeterli miktarlarda değil. Zaten az olan taze geleneksel enginarın ihracatı azalırken; taze, konserve ve dondurulmuş enginar ithalat oranının oldukça yüksek olduğu görülüyor. Türkiye; Mısır, KKTC’den geleneksel enginar; yine Mısır’dan dondurulmuş enginar; Peru ve İtalya’dan da sirkeli enginar konservesi ithal ediyor.
Terazide ithalatın ağır basmasının asıl nedeni, iç piyasadaki bazı firmaların özellikle Mısır ve KKTC’den düşük fiyatlarla geleneksel enginar alımı yapması. KKTC’deki enginar üreticileri de bazı üreticilerin Türkiye’ye düşük fiyatlı satış yaparak piyasayı düşürdüğü için bu durumdan memnun olmadıklarını açıkça dile getiriyor.
Yurtiçinde tüketim 40 bin tona çıktı
2017 yılında 7 bin ton kg olarak gerçekleşen toplam enginar ithalatı 2018 yılında 6,5 bin ton seviyesine düştü. Buna karşılık 6,3 bin tondan 9,3 bin tona çıkan ihracatla birlikte geçtiğimiz yıl yurtdışına gönderilen miktar ithal edilen miktarı geçmeyi başardı.
Almanya, İsviçre, Norveç ve Yunanistan gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra ABD, KKTC, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapılan bu ihracat gelecek için umut verici. Ancak ülke içinde 40 bin tonları bulan ve geçen gün artan tüketim talebi düşünüldüğünde, henüz ülke içinde yapılan üretimin yeterli olduğunu söylemek mümkün değil.
Kuzey Avrupa’daki talep değerlendirilmeli
Mevcut enginar ihracatı iç piyasada fiyatların düşmesine neden olsa da, ihracatta yakalanan yükselişi devam ettirerek bu dengeyi yeniden kurmak mümkün. Özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde enginara olan talebin gözle görülür şekilde artması Türkiye için kilit rol oynuyor. Hem üreticilerinin rahat bir nefes alması hem de tüketicilerin enginara uygun fiyatlara ulaşabilmesi için biraz daha beklemek gerekiyor.