tarlasera
tarlasera SATIN AL
Kapat

29.1.2019

Yirminci yüzyılın en tartışmalı bilimcisi

yirminci-yuzyilin-en-tartismali-bilimcisi1.jpg

85 yıl önce bugün hayata veda eden kimyager Fritz Haber, bir yandan tarımdaki muazzam verim artışı, diğer yandan ise kimyasal silahların icadına önayak olan buluşlarıyla bugün de tartışılmaya devam ediyor.

Bugün 29 Ocak; kimya ve tarım bilimcilerin yakından tanıdığı bir ismin, Alman kimyager Fritz Haber’in ölüm yıldönümü. Haber, meslektaşı Carl Bosch ile birlikte bitki beslemede yarattığı devrimle modern tarımda imzası olan başlıca bilim insanları arasında sayılıyor.

1868'de bugün Polonya’ya bağlı Breslau kentinde doğan Haber, bir kimya şirketinde görevli olan babasının da etkisiyle eğitimini ve akademik kariyerini bu alana yönlendirdi. Kimyanın farklı alanlarına yaptığı katkılarla dikkat çeken Haber, 38 yaşına geldiğinde artık Karlsruhe Üniversitesi’nde bir kimya profesörüydü.

Haber-Bosch İşlemi nedir?

Bu üniversitede Bosch ile birlikte hidrojen ve hava azotunu yüksek ısı ve basınç yardımıyla amonyuma çevirmeyi başaran Haber, Haber-Bosch adını alan bu buluşla yapay gübre üretiminin çok daha kolaylaşmasını sağladı. Gıda üretiminin dünya nüfusunu doyurmakta zorlandığı 20. yüzyıl başlarında yapılan bu keşif, 1930-60’lı yıllarda tarımsal verimde yaşanan büyük artışı başlatan gelişmelerin başında sayılıyor.

"Dünyayı besleyen kimyacı" mı...

Haber-Bosch İşlemi bugün de tarım ve bitki besleme için hayati önemde. Dünya genelinde üretilen enerjinin yüzde 1’ini tüketen bu işlem, tüm dünya nüfusunun yaklaşık 3’te 1’inin beslenmesine ise doğrudan katkı sunmaya devam ediyor. Haber ve Bosch, Dünya Kimya Mühendisleri Birliği’nin belirlediği tüm zamanların en etkili kimyagerleri sıralamasında ilk sırada geliyor.

yirminci-yuzyilin-en-tartismali-bilimcisi2.jpg

...yoksa “kimyasal savaşın babası” mı?

Haber-Bosch İşlemi’yle 1918 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan Haber’in tarımsal verime yaptığı bu katkılara karşılık, zehirli gazlar üzerine yaptığı çalışmaları ise ironik bir şekilde kimyasal silahların üretimine giden yolu açtı. Öyle ki Haber’in ilk eşi Clara Immerwahr’ın 1915 yılındaki intiharının da bu konuyla ilişkili olduğu görüşü bugün de tartışılmaya devam ediyor.

Yirminci yüzyılın tüm çelişkilerini temsil ediyor

1934 yılında İsviçre’de hayata veda eden Haber’in yaşamı ve buluşları, bir yandan modern tarıma giden yolu açan Yeşil Devrim gibi dönüşümlerin, diğer yandan ise milyonların felaketiyle sonuçlanan iki dünya savaşının bir arada yaşandığı 20. yüzyılın tüm çalkantı ve çelişkilerinin adeta bir yansıması olarak insanlık tarihinde asılı olarak kalmaya devam edeceğe benziyor.


Yorumlar
    Bu yazı için henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun.
Yorum Yaz

Yorumunuz Gönderildi

E-Bülten

Başka yerde bulamayacağınız tarım ve kültür haberlerini düzenli olarak almak için aşağıdaki kutucuğa e-posta adresinizi yazın ve gönder butonuna tıklayın; tarlasera e-bülten adresinize gelsin!

En Çok Okunanlar

Tanımadığınız bitkiyi telefonunuza sorun!

Tanımadığınız bitkiyi telefonunuza sorun!

Tarım arazinizde ya da doğa yürüyüşlerinde rastladığınız yabani bir bitkiyi görür görmez tanımak ister miydiniz? PlantNet isimli akıllı telefon uygulaması bu zorlu görevi yerine getirmeye aday.

TMO’dan buğday, arpa ve mısır hamleleri

TMO’dan buğday, arpa ve mısır hamleleri

Hububat fiyatlarında dünya ölçeğinde yaşanan dalgalanmalar Türkiye’yi de alarm durumuna geçirdi. TMO’nun buğday, arpa ve mısır kararları piyasada istikrarı amaçlıyor.

Meyve bahçesinde yabancı ot mücadelesi

Meyve bahçesinde yabancı ot mücadelesi

Meyve bahçelerinde kayıplara yol açan yabancı ot türleri sayılamayacak kadar çok! Ancak bu zararlılarla mücadele yöntemleri de bir o kadar çeşitli.

Meyve ağaçlarının kabusu ökse otu

Meyve ağaçlarının kabusu ökse otu

Birçok ağaç türünde yarı parazit olarak yaşam süren ökse otu, meyve üreticilerinin baş belası olabiliyor. İşte ökse otundan kurtulmanın püf noktaları.

Zeytinde yanlışlar ve doğrular

Zeytinde yanlışlar ve doğrular

Özenli bir bitki koruma ve gübreleme zeytinde sonucu tamamen değiştiriyor. tarlasera zeytinde sık yapılan hataları uzmanlara sordu.