İran hububat ve yağlı tohum ithalatını durdurduğunu açıkladı. Bu ürünlerde en önemli dış pazarlardan biri olan İran’ın kararının Türkiye’nin ihracatını nasıl etkileyeceği merak konusu.
İran hükümeti toplam 18 tarım ve gıda ürününün ithalatının ikinci bir duyuruya kadar yasaklandığını açıkladı. İran Gümrük İdaresi’nin açıkladığı ürünler arasında Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracatta önemli yer tutan buğday, arpa gibi tahıllar bulunuyor.
Yaptırımlara karşı yerel kaynaklara yönelecek
İran nükleer anlaşmasının bozulduğu ABD’nin beklenen yaptırımlarına karşılık olarak toplam bin 300 çeşit ürünün ithalatını yasaklayacağını duyurmuştu. 20 Haziran’da ise İran Sanayi Bakanlığı tarafından “ikinci dereceden önemli mal” olarak kategorize edilen bin 339 ürünün yerel alternatifleriyle ikame edileceği açıklanmıştı.
7 Temmuz itibariyle ithalatı durdurulan ürünlere tarım ve gıda ürünleri de eklendi. Buna göre İran’ın yerel kaynaklara yöneleceği ürünler arasında buğday, arpa, un, yulaf, yonca, sorgum ve çavdar gibi tahılların yanı sıra un ve yağlı tohumlar da bulunuyor.
Türkiye için en önemli 11 pazardan biri
İran’ın tahıl ve yağlı tohumlarda ithalatını durdurma kararı ülkeye en çok tarım ürünü ihraç eden ülkelerden biri olan Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Türkiye 2018 yılının ilk yarısında İran’a toplam 50 milyon dolar değerinde hububat, bakliyat ve yağlı tohum ihraç etti.
İran bu ürünlerin ihracatında 2018 itibariyle Türkiye için Irak, Suriye, ABD, Suudi Arabistan, İsrail, Libya, Angola, Yemen, Hindistan, Lübnan’ın ardından en büyük 11. dış pazar konumunda. Türkiye’nin 2017 yılında İran’a yaptığı toplam hububat, yağlı tohum ve meyve ihracatı ise 1,87 milyar dolar değerindeydi.
Kendine yetebilen ülkelere arasında
2015 verilerine göre toplam 12 milyar dolar tarımsal ithalat gerçekleştiren İran’ın tarımsal ihracatı ise yaklaşık 7 milyar dolar değerinde. Ancak tarımdaki dış ticaret açığına karşılık gıda ihtiyacının yüzde 80’ini kendi topraklarında üreten İran’ın adı tarımda kendi yetebilen ülkeler arasında geçiyor.
Yeniden siyasi ve ekonomik kriz alarmı
2010’ların başında kalkan geçmiş ambargoların ardından önemli bir ticari başarı elde eden İran’da ABD konusu başta olmak üzere dış ilişkiler yeniden gergin bir döneme girdi. Bu sürecin de etkisiyle bu yıl itibariyle etkisini hissettiren ekonomik kriz geçtiğimiz ay yaşanan sokak protestolarının da temel nedeniydi.