Ticari çeşitler ile Anadolu’da yabani olarak yetişen türlerin melezlenmesiyle elde edilen tohumlar, Türkiye’nin ilk yerli sardunya çeşidini ortaya çıkardı.
“Götürme düşlerimi
Sardunyalar güllere dokununca
Gelip ışığında ısınıyorum
Yaşamak ölüm gibi koyulunca…”
Afşar Timuçin’in bu büyüleyici mısralarında geçen sardunya çiçekleri, tıpkı dokunduğu mısralar gibi görüntüsü ve kokusuyla herkesi büyülüyor. Dünyanın en çok aranan süs bitkilerinden olan sardunyanın en çok yetiştirildiği Akdeniz kıyılarını mesken edinmiş çoğu kültürde bu güzel çiçeğin büyük önemi bulunuyor.
Küresel ticaret hacmi 1,4 milyar doları bulan sardunyanın Türkiye’ye özgü ilk yerli çeşidi geliştirildi. 170 adet ticari çeşit ile 3 farklı bölgeden toplanan doğal sardunya türlerinin bir araya getirildiği gen havuzundan ilk melez tohumlar elde edildi.
Denizli, İzmir ve Antalya’dan doğal türler toplandı
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ve 13 özel firmanın desteğiyle Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü’nde (BATEM) yürüttüğü Sardunyada Gen Havuzu Oluşturulması ve Klon Seleksiyonu İle Çeşit Geliştirilmesi başlıklı projede elde edilen sonuçlar olumlu yönde.
Gen havuzunun bir yanında en verimli ticari çeşitler bulunurken diğer yanda ise Denizli, İzmir ve Antalya yörelerinde doğal olarak yetişen sardunya türleri yer aldı. Anadolu coğrafyasına özgü olup aynı zamanda süs bitkileri sektörünün taleplerine karşılık verebilecek kalitede bir sardunya çeşidi geliştirmek ise temel hedef olarak belirlendi.
Avrupa’da üretim Türkiye’nin çok üzerinde
Dr. Özgül Karagüzel liderliğinde gerçekleştirilen proje kapsamında yapılan melezleme çalışmaları sonucu elde edilen tohumlar Türkiye’nin ilk yerli sardunyasının müjdesini veriyor. 5 yıl olarak belirlenen araştırma süreci sonunda verimli ve kaliteli yerli çeşitlerin mevcut ithalatı azaltması bekleniyor.
Son yıllarda İzmir Büyükşehir, Muğla-Fethiye, İstanbul’da ise Kadıköy ve Sarıyer Belediyelerinin “sembol çiçek” olarak ilan ettiği sardunya, başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere tüm dünyada en çok tercih edilen süs bitkileri arasında. Türkiye’de yıllık üretim ortalama 2,25 milyon adet iken, Avrupa’ genelinde bu miktar 500 milyona kadar çıkıyor.