Yeni nesil gübreler toprak sağlığı ve besin kaynaklarını korumaya odaklandı. Yavaş salınımlı inhibitörler ve bakteriyel çözümler ön plana çıkan örnekler.
Azot kaybı 21. yüzyıla girerken tarımsal arazilerin en önemli handikapları arasında ilk sıralara yerleşti. Modern bitki besleme ürünleri bu kaybı telafi etmek için yoğun uğraş veriyor. Ancak bu kez de aşırı azotlu gübre kullanımının yarattığı sorunlar baş gösteriyor.
Gübrede yavaş salınım ilkesi yaygınlaşıyor
DMPP adı verilen yeni inhibitörler ise bu yaman çelişkiyi gidermeye aday. Uzun vadede çözünen bu inhibitörler sayesinde azot toprağa çok daha yavaş şekilde salınıyor. Bu sayede bitki yalnızca ihtiyacı kadar ve zamana yayılmış şekilde azot kullanıyor. Son dönemde Türkiye pazarına da girmeye başlayan DMPP inhibitörlü gübreler toprak ve suda biriken azot miktarını azaltarak toprak ve insan sağlığını koruma amacında.
Azot ve fosfor için bakteriyel yöntem
Biyolojik gübreler de toprak sağlığını daha etkili şekilde korumaya başladı. Geçmişte yalnızca azot parçalayıcı ve bağlayıcı olarak kullanılan bakteriler çözümün odağında. Topraktaki fosforu da parçalayarak bitkiye aktaran fosfolipit bakterileri buna örnek. Bu sayede yaprağa ve toprağa uygulanan bakteri enzimlerinin azot cephesinden yaptığı katkı tamamlanmış oluyor.
Karbon bağıyla bağlanarak topraktaki yıkanmayı engelleyen yeni nesil gübreler ise bitkinin azotu, fosforu ve potasyumu daha kolay almasını sağlıyor. Kükürt bağıyla bağlanan gübrelerle de özellikle Türkiye gibi bazik karakterli topraklarda toprağın pH’ını düşürmek mümkün oluyor.
Şelat uygulamaları artık daha çok üründe mümkün
Bitki beslemenin gelecek vaat eden bir diğer grubu ise şelat formülasyonları. Kimyasal ürünlerde kullanılan bir sabitleyici olan EDTA şelatlı formülasyonların yanı sıra, EDTA HNA denilen şelat grupları da buna örnek. Geçmişte yalnızca bir kısmı şelatlanabilen elementlerin çoğu artık bu uygulamaların kapsamına alınabiliyor. Bu sayede daha çok çeşit üründe şelat sistemi kullanılabiliyor.
Yükselen kalite standartlarını yakalamak için
Yeni gübre teknolojilerinin ilk olarak örtü altı üretimde yaygınlaşmaya başladığını söyleyen Genta Teknik Satış Müdürü Gökçe Atalay, bu durumun değişmeye başladığını vurguluyor. Değişimin nedeni ise yükselen standartlar. “Ürününü piyasa değerinde satmak isteyen üreticilerin verimin yanı sıra kaliteyi de yakalaması gerekli” diyen Atalay, “Örneğin bir narenciye üreticisi bu teknolojilere sırt çevirdiği sürece istenen kriterleri elde edemiyor. Ürünler artı değer yaratmaya başladığını gören üreticiler giderek daha fazla yeni nesil gübrelere yöneliyor” diyor.