Meyve pazarının yıldızı mandalina kazanç anlamında büyük bir potansiyele sahip. Ancak Türkiye yoğun üretimine karşın ihracattaki sorunları aşamadı.
En çok üretilen ve tüketilen meyve grubu olan narenciye soğuğa karşı dayanımı, farklı dönemlerde olgunlaşan cinslerin varlığı ve kazançlı üretim olanakları ile üreticiler gözünde ön plana çıkıyor. Tüketiciler açısından ise kolay tüketilebilirlik ve yüksek besin değerleri narenciye ürünlerini özel kılıyor.
Mandalina yetiyor da artıyor!
Türkiye’de en popüler narenciye olan mandalinanın üretimdeki ağırlığı da 1 milyon tonu aşmış durumda. Bu yüzde 235’e ulaşan bir yeterlilik düzeyine denk geliyor. En çok mandalina üretilen şehirler ise Hatay, Adana ve İzmir.
Ürettiği mandalinanın yüzde 70’ini ihraç eden Türkiye için dış pazarın ölçütleri belirleyici. Bunlar kolay soyulabilirlik, çekirdeksizlik, koyu turuncu kırmızı renk ile parlaklık, tat ve aroma olarak sıralanıyor. Uzun raf ömrü de ihracattaki bir diğer kriter.
Tercihler ülkeye göre değişiyor
Ülkelere göre mandalina özellik ve cinslerinin değişiklik gösterdiğini belirten Hekagro Genel Müdürü Enis Hekimoğlu, “İngiltere pazarı, daha çok kolay soyulabilen ve diğer cinslere göre yumuşak olan satsumaları tercih ederken, Almanya ve Fransa pazarlarında klemantin ve tanjerinler tercih ediliyor. Rusya pazarına ve iç pazara bakıldığında ise hemen hemen tüm mandalina cinsleri tüketiliyor” diyor.
İhracat kalitesi için bitki besleme şart
Her yıl düzenli verim almak ve ihracatçının istediği meyve kriterlerini yakalayabilmek için bitki beslemeye dikkat etmek gerektiğini söyleyen Hekimoğlu, “Mandalina ağaçları en çok azot, fosfor ve potasyum gibi elementleri tüketiyor. Eylül-ekim aylarında yapılacak toprak ve yaprak analizleri ile gelecek sezonlar için bir bitki besleme programı hazırlanması bu anlamda bir zorunluluk” diyor.
Alternia ve meyve sineğine dikkat!
Mandalinada fitofitora kök çürüklüğü, kahverengi çürüklük, yaprak biti, kırmızı kabuklu bit ve yıldız koşnili gibi hastalık ve zararlılara dikkat çeken Adana Turunçgil Üreticileri Birliği Başkanı Rıfat Karabucak ise, “Özellikle ihracatta büyük sorun yaratan Alternaria yanıklık hastalığı ve Akdeniz meyve sineğine karşı bitki koruma uygulamalarını aksatmamak gerekiyor” diye konuşuyor.
Tarımdaki plansızlığa son verilmeli
Mandalinada Türkiye’nin en önemli müşterisi Rusya. Uçak krizinden sonuçlarını en ağır şekilde yaşayan mandalina üreticilerinin diken üstünde olduğunu söyleyen Hatay Turunçgil Üreticileri Birliği Başkanı Cankat Karakurum, üretimdeki plansızlığa da dikkat çekiyor: “Tarım politikamızın olmaması, bir sezon kazandıran bir çeşidin büyük oranda ekilmesini beraberinde getiriyor. Çeşidin bölge için uygun olup olmadığına bile dikkat edilmiyor. Bu da pazarda kalitesiz ürün ve düşük fiyat şeklinde hissediliyor.”
Alternatif pazarlar ön plana çıkıyor
Son dönemde Ukrayna, Litvanya ve Danimarka gibi alternatif pazarlara yönelik çalışmalara başlanan mandalinada ihracatın ağırlık merkezinin farklı noktalara dağıtılması yeni süreçte bir denge yaratabilir. Ancak hem üretim hem de ihracat anlamında geçmiş hataların tekrarlanmaması ve planlı bir yol haritasına geçilmesi uzun vadede zorunluluk olarak göze çarpıyor.