Türkiye ülke nüfusu genç, tarım nüfusu yaşlı bir ülke. Tarımda gençleşme için ise yalnızca hibe değil tarımı bütünüyle cazibe merkezi kılacak adımlar gerekli.
CIA Factbook’a göre dünyanın en yaşlı ülkeleri Monaco, Almanya ve Japonya; en genç ülkeler ise Afrika ülkeleri olan Nijerya, Uganda ve Malavi. Türkiye ise 29,6 yaş ortalamasıyla genç ülkeler arasında. Ancak Türkiye giderek gençleşirken tarımda ne yazık ki aynı durum geçerli değil. Yüzde 34,2’si istihdam edilen genç nüfusun yalnızca yüzde 18,5’i tarım sektöründe çalışıyor. Yani genç ülkeyi yaşlılar doyuruyor!
Çoğunluk 55-64 yaş aralığında
1935 yılında yüzde 76 düzeyinde olan kırsal nüfus, 1980’de yüzde 56’lara, 2012 yılında ise yüzde 22’ye kadar geriledi. Bugün artık kırsaldaki nüfusun çoğunluğu 55-64 yaş arası kişilerden oluşuyor. Kırsalda istihdam edilenlerin ise yüzde 60’ı tarımla uğraşıyor.
AB’de 100 üreticiden 6’sı genç
Ortak Tarım Politikası (CAP) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, AB ülkelerinde 35 yaşından küçük üreticilerin en yoğun olduğu ülke yüzde 14,7 ile Polonya. Fransa’da bu oran 8,6. AB ülkelerinin genel ortalaması ise yüzde 6,5 düzeyinde seyrediyor.
Desteklere ilgi yoğun oldu
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın tarımda genç nüfusu arttırmak amacıyla Nisan ayında bir süredir konuşulan hibe programının startını verdi. Program kırsal alanda ikamet eden ve tarımsal faaliyette bulunan/bulunmak isteyen 18-40 yaş aralığındaki kişilere yönelik. En yüksek hibe ise 30 bin TL’yi buluyor. 13 Nisan-12 Mayıs tarihleri arasında hibe desteği için başvuranların sayısı 378 bin olarak açıklandı.
Hibe konusunda karamsarlık hakim
Peki hibe desteği tarımda gençleşmeyi sağlamak için yeterli mi? tarlasera facebook takipçilerine hibe programı hakkında fikirlerini sordu; aldığı yanıtların genelinde ise karamsar bir tabloyla karşılaştı. Önemli sayıda takipçi hibe kriterlerinin çok kısıtlı olduğu ve 30 bin TL’nin yapılacak masraflara yetmeyeceğini düşünüyor.
Kırsalda yaşam koşulları iyileştirmeli
Kimileri ise hibenin etkili olacağı, ancak öncelikle kırsaldaki yaşam koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini dile getiriyor. Planlı üretim ve fiyat istikrarı da diğer beklentiler. Projeye olumlu not verenlerin çoğu ise olumlu etkinin ancak uzun vadede hissedileceğini ekliyor.
Miras Kanunu ve kredilerde kolaylık isteniyor
Genç nüfus ile tarımın buluşmasını engelleyen en önemli faktörlerden biri güvencesizlik. Bu konuda tarım sektöründe sosyal güvenlik destek priminin Hazine tarafından karşılanması gibi beklentiler mevcut. Miras Kanunu’nda genç üreticiler lehine düzenlemeler yapılması, danışmanlık hizmetlerinde gençlere ayrıcalık tanınması ve tarımsal kredilerde genç üreticilere sıfır faiz imkanının sağlanması da diğer öneriler.
Tarımın profili gençlerle yükselecek
Gençleşmeye olan ihtiyaç hem tarımsal üretimin hem de ülkenin ekonomik/sosyal anlamda geleceği için kilit noktada. Gençlerin tarıma olan ilgisinin azalması kırsal nüfusu azaltıyor, üretimi düşürüyor. Nüfusun kentlere yığılması ile işsizlik de büyüyor.
Tarımda gençleşme ile bu süreci tersine döndürmek mümkün. Üstelik yeni neslin teknolojik gelişmelere olan hakimiyeti tarımın profilini yükseltip verimi arttıracak bir faktör. Ayrıca deneyimli üreticilerin tecrübelerinin genç üreticilere, dolayısıyla nesilden nesle aktarılması da mümkün olacak.