Badem hıyar büyük şehirlerde tüketicinin en yakınlık gösterdiği hıyar tipi. Özellikle İstanbul’da Çengelköy hıyarının mirası olarak rağbet görüyor.
Türkiye’deki toplam hıyar pazarının yaklaşık yüzde 40’ını badem hıyarı oluşturuyor. Badem hıyar tüketicinin geçmişten beri bildiği klasik hıyar tipinin temel özelliklerini taşıyor: 10 -12 cm boy, açık renk, kıtır kıtır bir kıvam ve yoğun aroma. Ve geçmişten farklı olarak artık badem tipi hıyara yılın her mevsimi erişmek mümkün. Tek, iki ya da üç dikim yapılan bölgeler bir araya gelince sebzenin pazardaki varlığı da daimi oluyor.
İstanbul’da da üretim var
İstanbul’un 15 milyona yaklaşan nüfusu, Marmara bölgesindeki badem hıyar üretiminin önemini arttırıyor. Marmara bölgesinde 5-6 bin dekar civarında bir üretim mevcut. Bilecik’ten Tekirdağ’a kadar pek çok bölgede badem hıyar arazisine rastlamak mümkün. İstanbul’da da Pendik, Çatalca’da Gümüşdere’de dikim yapılıyor.
Küçük yapraklı çeşitler avantajlı
Badem hıyarda çeşit tercihinin belirleyici olduğunu söyleyen Nunhems Tohumculuk Kuzey Türkiye Hıyar Sorumlusu Aytaç Şahin’e göre bu aşamada küçük yapraklı çeşitler bir adım öne çıkıyor: “Küçük yapraklı çeşitler işçilikte yüzde 30 tasarruf sağlıyor. Ayrıca sera içerisinde daha iyi bir havalandırma ile, mildiyö gibi nemi seven hastalıklara yakalanma riski de azalıyor. Böylece verimde de artış sağlanabiliyor.”
Üretimde nasıl tasarruf yapılır?
Küçük yapraklı badem hıyarda, birim alanda daha fazla fide dikimi yapılabilmesi sera kapasitesinin en iyi şekilde kullanılmasını da sağlıyor. Şahin, “Bu çeşitler ilaçlamada da tasarrufu beraberinde getiriyor. Dalında meyve kalmaması da üretici açısından oldukça faydalı”” yorumunu yapıyor.
Zorlu ama kazançlı bir ürün
Nematod ve fusarium hıyar üretimini en çok baskılayan sorunlar olarak öne çıkıyor. Bu iki faktörün üretimi her geçen gün daha da zorlaştırdığını söyleyen Şahin, “Ancak geçen yılın fiyatları göz önüne alındığında badem hıyarın diğer ürünlere göre daha kazançlı bir ürün olarak öne çıktığını düşünüyorum” diye konuşuyor.
Bademin ünü yurtiçi ile sınırlı
Türkiye’de hıyar üretimi genel olarak üç gruba ayrılıyor: Normal, dikenli ve badem. Bunlar içinde dikenli hıyar en uzun raf ömrüne sahip tip olarak öne çıkıyor. Tamamıyla ihracat ile özdeşleşen dikenli hıyarın yurtdışı başarısı biraz da bu özelliğine bağlı. Badem hıyar tipleri ise raf ömrü açısından en zayıf halka. Bu nedenle badem hıyarın ünü büyük oranda ülke sınırları içinde kalıyor.
İhracat imkansız değil
İç pazardaki resmi dış pazara da yansıtabilmek sebze ürünlerinde total başarının göstergesi. Özellikle büyük şehirlerde rafların ve tezgahların en aranan sebzelerinden biri olan badem hıyar için en belirgin hedef bu görünüyor. Ancak öncelikle üretimden gelen sorunları sıfırlamak ve iyi bir pazarlama ile ihracat yollarını şimdiden döşemeye başlamak gerek.