Bitkisel üretimde yeni destekleme modeli Resmi Gazete’de yayımlanarak hayata geçti. Bitkisel üretimin desteklenmesi programıyla üreticilere verilecek destekler temel destek, planlı üretim desteği ve üretimi geliştirme destekleri kapsamında 3 gruba ayrılıyor.
Bitkisel üretimde yeni bir dönemin başladığı ilan eden "2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı", Resmi Gazete'de yayımlandı. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla birçok ilki barındıran bitkisel üretimde yeni destekleme modelinin hayata geçirildiğini açıklayan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Cumhurbaşkanı Kararı ile hayvancılık ve su ürünlerinde olduğu gibi bitkisel üretimde de artık üretim planlamasının en önemli ayağını uygulamaya aldıklarını belirtti.
Desteklerde sadeleştirme yapıldı
Yeni destekleme modeline ilişkin detayları aktaran Yumaklı, bitkisel üretim desteklerinin ilk defa 3 yıllık açıklandığının ve destek ödemelerinin ilk defa üretim döneminden önce açıklandığının altını çizdi. Ayrıca destek kalemlerinde sadeleştirmeye gidildiğini belirten Yumaklı, “Bitkisel üretim yapan ÇKS'ye kayıtlı tüm üreticiler destek alacak. Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ilave destek verilecek. Su kısıtı olan havzalarda münavebeye uygun üretime ilave destek sağlanacak. Kamu kuruluşları tarafından ıslah edilen milli tohumla üretim yapan ilave destek alacak. Destek tutarları girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek. Yine bu kararla birlikte üreticilerimiz üretime karar vermeden önce, hangi havzada, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını bilmiş olacak. Böylece üreticilerimizi, planlı üretime yönlendirecek ve plansız üretimin getirdiği bir takım olumsuzlukların da önüne geçmiş olacağız” diye konuştu.
İlkleri barındıran destek programı
Açıklanan bu kararla birlikte üretimin ve gıda arz güvencesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, verim ve kalitenin artırılması, tarımsal üretimde çevreci yaklaşımların benimsenmesi ve uygulanan politikaların etkinliğinin artırılması amaçlanıyor. Böylelikle ülke ihtiyacının yurt içi üretimle karşılanabilmesi için verim ve kalitenin artırılması, kayıtların güncel tutulması ile üretim sürecinde yaşanan maliyet artışları ve fiyat istikrarsızlıkları gibi olumsuz koşullardan üreticilerin korunması hedefleniyor.
Bakanlığa göre ilkleri barındıran bu destekleme modeli ile destekler daha sade ve etkin hâle getirildi. Üreticiler adına gelecek yılların öngörülebilir olması için destek kararı, ilk defa 3 yıllık olarak hazırlanırken, birim destek katsayı değeri ve destekleme tutarının her yıl yeniden belirleneceği vurgulanıyor.
Destekler üç gruba ayrılacak
Bitkisel üretimin desteklenmesi programıyla üreticilere verilecek destekler temel destek, planlı üretim desteği ve üretimi geliştirme destekleri kapsamında 3 gruba ayrılıyor. Yeni destek modeliyle birlikte tarımsal üretimin en kritik girdilerinden olan mazot ve gübre desteğinin kaldırıldığı göze çarpıyor. Açıklanan destek programında mazot ve gübre desteğinin temel destekler kapsamında üreticilere sunulacağı görülüyor.
Mazot ve gübre desteği temel destek kapsamına alındı
Üretim maliyetine göre ürünler kategorilere ayrıldığı temel destek grubunda her kategori için destek katsayısı belirlendi. 2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekarda 244 lira oldu. Temel, planlı üretim ve üretimi geliştirme destekleme tutarı, destek katsayı değeriyle destek katsayısının çarpımı sonucu elde ediliyor. Temel destekle tüm ürünler için mazot maliyetinin yüzde 50'si ve gübre maliyetinin yüzde 25'i karşılanacak.
İkinci kategoride yer alan arpa, buğday üreten üreticiler dekara 317,2 lira, üçüncü kategoride yer alan ayçiçeği, fındık, soya, kuru fasulye, çay üreten üreticiler dekara 366 lira, dördüncü kategoride yer alan pamuk ve çeltik üreten üreticiler dekara 549 lira temel destek alacak.
Üreticilere planlı üretim desteği verilecek
Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, yağlık ayçiçeği, buğday, kanola, kuru fasulye, mercimek, danelik mısır, nohut, pamuk, patates, kuru soğan, soya ve yem bitkileri planlı üretim kapsamında yer alan ürünler listesine alındı. Planlama kapsamındaki ürünleri havzasında üreten üreticilere temel desteğe ilave destek ödemesi yapılacak. Bu üreticilerin mazot maliyetinin yüzde 100'ü ve gübre maliyetinin yüzde 50'si karşılanacak. Kurul tarafından süt havzası olarak belirlenen illerde (Amasya, Bingöl, Bitlis, Çorum, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Muş, Tokat ve Tunceli) yem bitkisi üreten üreticilere destek katsayısının yüzde 50'si kadar ilave planlı üretim desteği verilecek.
Yer altı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğunun bakanlık tarafından tespit edildiği havzalarda yer alan sulu tarım arazilerinde ilgili üretim yılında arpa, buğday, aspir, fiğ, mercimek, nohut, yem bezelyesi, yağlık ayçiçeği üreten üreticilere ürünün bulunduğu kategoriye göre hesaplanan tutar üzerinden ilave yer altı su kısıtı desteği ödenecek. Yer altı su kısıtının bulunduğu yerlerde planlı üretime uygun üretim yapan üreticilerin mazot ve gübre maliyetinin yüzde 100'ü karşılanacak.
Üretimi geliştirme destekleri artışla başladı
Verim ve kaliteyi artırmak için sertifikalı tohum kullanım, sertifikalı/standart fidan kullanım, organik tarım, iyi tarım uygulamaları, katı organik-organomineral gübre destekleri verilmeye devam edilecek. Karar kapsamındaki diğer destekler de belli oldu. Biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği kapsamında 2025 yılında örtü altı paket destek tutarı dekarda yüzde 50 artırılarak 2 bin 550 liradan 3 bin 825 liraya, açıkta paket destek tutarı dekara 870 liradan 1305 liraya çıkarıldı. Lisanslı depolarda muhafaza edilen ürünler için kira desteği, Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen kira ücret tarifesinin yüzde 75'i olarak ödenecek. Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) sistemine katılım primi desteği, bu sisteme dahil işletmeler için yüzde 50 artırılarak 1500 liraya yükseltildi. Tarımsal yayım ve danışmanlık desteği yüzde 104 artırılarak 294 bin liraya çıkarıldı.
2025-2027 dönemi bitkisel üretim planlaması havza ürün deseni listesinin de yer aldığı Cumhurbaşkanı Kararı'nın bazı maddeleri 1 Ocak 2025'ten, bazıları da 1 Mayıs 2025'ten itibaren yürürlüğe girecek.