Gübrede zorunlu hale getirilen DNA barkodu ve karekod uygulaması ürün fiyatlarını yüzde 5-8 oranında arttıracak. Gübre üreticileri oluşan ek maliyetin tarımsal zincirin tüm halkalarını olumsuz etkileyeceğini söylüyor.
Bitki besleme ürünlerinin ticaretini ve kullanımını denetleme amacıyla getirilen Gübre Takip Sistemi’nde (GTS) uygulama aşamasına adım adım geçilirken tartışmalar da sürüyor. Veri kodlama yöntemi ile ürünlerin izlenebilirliğini amaçlayan sistemin yaratacağı ek maliyet hem gübre üreticilerini hem de tarımsal üreticileri düşündürüyor.
İlk olarak 2016 yılında nitratlı gübrelerin patlayıcı yapımında kullanıldıkları gerekçesiyle yasaklanmasıyla başlayan sürecin ardından 2017’nin Nisan ayında Piyasaya Arz Edilen Gübrelerin izlenmesine Yönelik Tebliğ yayımlanmıştı. Tebliğ kapsamında zorunlu kılınan DNA barkod, karekod ve kamera zorunluluğu bazı ürünlerde 1 Ocak 2018 tarihinde uygulamaya geçmişti.
Ek maliyet 420 milyon TL
Gübre Takip Sistemi 1 Temmuz itibariyle diğer bitki besleme ürünleri için de geçerli hale geldi. Ancak uygulamanın gübre üreticilerine getireceği ek maliyetin toplamda gübre fiyatlarına zam olarak yansıması kaçınılmaz. Yaklaşık 420 milyon TL olarak tahmin edilen maliyet artışının gübre fiyatlarını yüzde 5-8 oranında arttıracağı tahmin ediliyor.
Hangi gübre ne kadar zamlanacak?
Yeni sistemin tam olarak uygulamaya geçmesiyle birlikte üreticilere yansıyacak fiyat artışı ton başına yaklaşık 70 TL olacak. Buna göre amonyum sülfat gübrelerinin yüzde 8,23 artışla ton başına 920 TL, üre gübrelerinin yüzde 4,66 artışla bin 570, diğer gübrelerin ise yüzde 5,38 artışla bin 370 TL’ye ulaşması bekleniyor.
Üreticiler için yıkım olacak
Nitratlı gübrelerin yasaklanmasının ardından üreticilerin üre ve amonyum sülfata yöneldiğini, ancak verimin yüzde 30 oranında azaldığını söyleyen İGSAŞ Pazarlama ve Satış Direktörü Ercan Karasu, “Ahmet Eşref Fakıbaba takip uygulamasının tüm gübreler için geçerli olmayacağına dair bize söz verdi, ancak öyle olmadı” diyor. Gübre üreticilerinin hali hazırda ton başına yüzde 2 kârla çalıştığını dile getiren Karasu, “Bu maliyeti yansıtmak zorundayız. Üreticinin durumu da malum. Uygulama hem üretici hem de bizler için yıkım olacak” yorumunu yapıyor.
Asıl amaç yalnızca nitratlı gübreler olmalı
Yeni sistemin getireceği maliyet iç pazarın yanı sıra ihracatı da etkileyecek. Uygulamanın asıl amacının miratlı gübrelerin kontrol altına alınması olduğunu söyleyen Akdeniz İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Uğur Ateş, “Patlayıcı özelliği olmayan diğer tüm gübreler için gereksiz olan bu uygulama üretici, dağıtıcı, ithalatçı ve bayilere büyük bir ilave yük getirecek” diyor.
Verimi ve ürün kalitesini azaltacak
“Yürürlüğe giren bu karar ile sektör tıkanma noktasına gelecek. Oluşacak ilave maliyet verimin azalmasına, gübre kullanımının azalması halinde ise ürün kalitesinde düşüşe neden olacak” diyen Ateş, tebliğin yeniden gözden geçirilmesini ve takibi gereken ürünlerin izlenilebilirliği için BÜGEM sisteminin daha etkin hale getirilmesini öneriyor.