FAO yenilebilir kaktüs türlerinin gıda ve yem kaynağı olarak 21. yüzyıla damga vuracağını açıkladı. Başrolde ise Türkiye’de de yetişen ve “kaynanadili” olarak bilinen dikenli incir olacak.
İklim değişikliği ve kuraklığa tehlikesine karşı alınan önlemler bugüne kadar geri planda kalmış pek çok ürünü tarımın sahnesinde önemli rollere atamaya başladı. Bu kez çoğu kişi için bir çöl ya da saksı bitkisinden ibaret olan kaktüsler sofralara konuk olmaya hazırlanıyor!
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) dün İtalya’nın başkenti Roma’da gerçekleştirdiği toplantıda, dünya nüfusunun gıda güvencesinin sağlanması adına Opuntia cinsine ait kaktüs türlerinin gıda ve yem potansiyeliyle tarımın geleceğinde önemli bir rol oynayacağı konusunda uzmanları bilgilendirdi.
Kaktüsler Madagaskar’da kıtlığı önledi
Bitkilerin aleminde kuraklığa olan dayanımıyla ün yapan kaktüs türleri arasında yenilebilir olanlar büyük oranda Opuntia cinsinin çatısı altına yer alıyor. Bunlardan en ünlüsü Türkiye’de Hint inciri, Frenk inciri, dikenli incir ya da halk ağzında kaynanadili olarak bilinen Opuntia ficus-indica.
2 yıl önce Madagaskar’ın güney bölgelerinde yaşanan zorlu kuraklık sürecinde yenilebilir kaktüs türleri hem gıda hem de hayvan yemi kaynağı olarak çok önemli bir rol oynadı. Aynı bölgede geçmişte bitkinin nüfusunun önemli bir bölümünün kontrol dışı bir şekilde imha edilmesi sonucu ciddi bir açlık sorunu yaşanmıştı.
Bir kişi yılda 6,4 kg dikenli incir yiyor
Anavatanı olan Meksika dışında 26 farklı ülkede iklime alıştırılarak yetiştirilen dikenli incirin önemine dikkat çeken FAO ve ICARDA (Uluslararası Kurak Alanlarda Tarımsal Araştırma Merkezi) yetkilileri bitkinin genetik kaynakları, fizyolojik özellikleri, toprak istekleri ve zararlılara dayanımı üzerine ayrıntılı bilgiler içeren bir kitap yayınlandı.
Opuntia ficus-indica dikenli yapısıyla ilk bakışta göz korkutsa da sarı, turuncu ya da kırmızı renkteki kabuğu soyulduktan sonra tatlı ve sulu yapısıyla damak tadına oldukça uygun bir meyve. Meksika’da yıllık kişi başı tüketimi 6,4 kg olan meyve bu ülkede 3 milyon hektardan geniş bir alanda hem gıda hem de hayvan yemi amaçlı yetiştiriliyor.
Dikenli incir Türkiye’de nerede yetişiyor?
Türkiye dahil olmak üzere Akdeniz ülkeleri de dikenli incirin kolayca yetiştiği coğrafyalar arasında yer alıyor. Batı ve Güney Anadolu bölgesinde sıkça rastlanan bitki yöreye göre kaynanadili ya da dikenli armut olarak da adlandırılabiliyor. Her ne kadar kuraklığa dirençli olsa da, dikenli incirin ticari üretiminde bitkinin verimini arttırmak için sulama önemli bir yer tutuyor.
Hektar başına 20 ton verim alıyorlar
Yenilebilir kaktüs türlerinin 21. yüzyılın en önemli tarım ürünlerinden biri haline geleceğini söyleyen ICARDA araştırmacısı Ali Nefzaoui, ticari dikenli incir üretiminde ilk sıralarda gelen ülkeler arasında hektar başına ortalama 20 ton verim alınan İsrail, İtalya ve Meksika’yı örnek olarak gösteriyor. Yağışlı sezonlarda bu miktar daha da üst seviyelere ulaşabiliyor.