Türkiye’de ilk olarak 3 yıl önce görülen kestane gal arısının neden olduğu zarar, bu yılki verim ve kestane kalitesindeki düşüş ile kendini belli ediyor.
Soğuk kış gecelerinin vazgeçilmezi kestanede bu yılki hasadın sonuna doğru gelinirken üretim alanlarında sezon boyunca yaşanan sorunlar da gün yüzüne çıkıyor. Sorunların başında ise kestane ağaçlarına zarar vererek rekoltenin düşmesine neden olan gal arısı zararlısı bulunuyor.
Rekolte düştü, fiyatlar yükseldi
Türkiye’nin toplam kestane rekoltesinin yüzde 42’sini karşılamasıyla üretimin merkezi konumundaki Aydın’da kuyulardan toplanan kestaneler 8-15 TL arasında alıcı bulmaya başladı. Bu yıl yaklaşık 600 ton ürün toplanması beklenen Manisa’da da fiyatlar 10-15 TL arasında değişiyor.
Hem tarımsal üretimi hem de gıda ürünü işleme kapasitesiyle kestane için en önemli durak olan Bursa’da ise yıllardan beri süregelen gal arısı sorunu bu yıl üretimi gözle görülür şekilde düşürdü. Bölgenin 3 ay boyunca yağış almaması nedeniyle oluşan kuraklıkla da birlikte üretimin geçen yıla oranla yüze 40 düşüşte olduğu gözlemleniyor.
Kestanedeki sorunu tüketici de fark edecek
Bursa-Yıldırım’a bağlı Cumalıkızık köyü kestane üretimi ile ön plana çıkan bölgelerden biri. Bölgede yağışların geç gelmesinin kestanelerde tozlanmayı engellediğini söyleyen Cumalıkızık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Mehmet Emin Yavuz, “Yazın geç bitmesi de sıcaklıktan dolayı hasadı erteledi. Bütün bunlar kestanelerin ufak olmasına ve kurtlanmasına yol açtı” diyor.
Gal arısı ve iklim değişikliğinin yarattığı sorunlarla ilgilenilmediği takdirde ileride daha büyük sıkıntılar yaşanacağını söyleyen Yavuz, “Bunu üretici anlamış durumda. Tüketici de kestaneyi pazarda gördükten sonra bir sorun olduğunu anlayacak” diye konuşuyor.
Kestane gal arısı nedir?
Kestane gal arısı olarak bilinen ve Çin kökenli bir zararlı olan Dryocosmus kuriphilus, Türkiye’de ilk olarak 2014 yılında Yalova’da tespit edildi. Tek konukçu bitkisi kestane olan zararlı, sürgün ve yapraklarda gal (ur) oluşturarak büyümeyi ve meyve tutumunu engelliyor. Verimde yüzde 80’e varan kayıplara yol açan gal arısıyla mücadele edilmediği takdirde ağaç ölümleri kaçınılmaz oluyor.
Üretim yaklaşık 3 misli düştü
Gal arısı tehdidi bu ayın başında Antalya’da düzenlenen Ulusal Kestane Çalıştayı’nda da gündeme gelmişti. Burada söz alan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ümit Serdar, “Gal arısı ve bilinçsiz kesimler sonucunda Türkiye’deki kestane alanları 262 bin hektardan 88 bin hektara kadar düştü” şeklinde konuşmuştu.
İşte gal arısının can düşmanı!
Gala tısı ile en etkili mücadele yöntemi olarak ise bir yararlı böcek türü olan Torymus Sinensis merkezli biyolojik mücadele gösteriliyor. Yalova ve Bursa’da artan fal arısı nüfusuna kaşı 2015 yılında başlatılan çalışmalar kapsamında önemli miktarda Torymus Sinensis doğaya salındı. Bursa Orman Müdürü Arif Can, biyolojik mücadele programı devam ettiği takdirde gal arısı nüfusunun 10 yıl içinde dengelenebileceğini söylüyor.