Kesildikten sonra kararmayan genetiği değiştirilmiş ilk elma çeşidi ABD’de piyasaya çıkıyor. Dilimlenmiş halde satılacak bu yeni çeşide dair herkesin görüşü farklı.
Dilimlenmiş ya da ısırıldıktan sonra yarım bırakılmış bir elmayı kim ister? Elmanın bir kez kesildikten kısa bir süre sonra hızla kararması yepyeni bir elma çeşidinin ortaya çıkmasını sağladı. Ancak tipik bir elmadan farklı olarak kesilse de taze görünümünü koruyan çeşit üzerine şimdiden hararetli tartışmalar başladı bile.
Kanada merkezli Okanagan Specialty Fruits tarafından geliştirilen genetiği değiştirilmiş (GD) bu elma Arctic Apple adını taşıyor. Önümüzdeki günlerde ABD’de süpermarkete çıkacak olan Arctic Apple’ın elma türleri üzerine 2003 yılından beri süren biyogenetik araştırmaların sonucunda ortaya çıktığı belirtiliyor.
Elma en çok israf edilen meyvelerden
Kesilen ya da ısırılan bir elmanın iç yüzeyinin kararmaya başlaması aslında doğal bir süreç. Elmanın tadında ve görüntüsündeki bu hızlı değişim aslında onun çürüdüğü anlamına gelmiyor. Ancak özellikle Batı ülkelerinde tüketici davranışları, bu gerekçe nedeniyle her yıl büyük miktarda elmanın israf edildiğini gösteriyor.
Kesilen elma neden esmerleşiyor?
Kesilmiş elmanın esmerleşmesine neden olan şey meyvenin hücrelerinde bulunan ve polifenol oksidaz (PPO) adı verilen bitki enzimi. Meyve kesildiğinde parçalanan hücre içinde bulunan PPO, hücrenin diğer kısmında bulunan polifenollerle birleşiyor. Bu birleşmenin ortaya çıkardığı kahverengi melanin pigmentleri elmayı kahverengi bir tona bürüyor.
Diğer elmalardan ne farkı var?
Arctic Apple’ı normal bir elmadan farklı kılan özellik ise PPO enzimi üretmemesi. Elma meyvesinin genetik haritasında PPO üretimini kontrol ettiği keşfedilen 4 adet geni dikkate aldıklarını söyleyen şirket sahibi Neal Carter, bilim ekibinin herhangi bir elma çeşidinin “Arctic” versiyonunu üretmek için gen baskılama yöntemini kullandığını belirtiyor.
Peki PPO enziminin yokluğu elmayı nasıl etkiliyor? Carter, kararmayan elmaların sağlık açısından güvenli, biçim ve lezzet olarak da klasik elma çeşitlerinden bir farkı olmadığını söylüyor. Ancak henüz kesin olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte, meyvelerde bulunan PPO gibi fenoliklerin antioksidan özelliği olduğu, dolayısıyla tüketilmesinde fayda bulunduğu düşünülüyor.
Önemli olan daha çok meyve tüketmek
Şirketin kendi bahçesinde ürettiği 50 ton elma ABD’de dilimlenmiş halde satışa çıkmaya hazırlanırken, farklı görüşler de dillendirilmeye başladı. ABD’deki Purdue Üniversitesi’nden bahçe bitkileri profesörü Peter Hirst, “Eğer bu teknoloji daha çok çocuğun beslenme çantasında elma olmasını sağlayacaksa bu iyi bir şey. GDO’lar hakkında kim ne derse desin, daha çok taze sebze ve meyve tüketmemiz gerçeği değişmiyor” yorumunu yapıyor.
Elmanın tüketicideki imajı bozulabilir
Ancak yeni ürüne mesafeli yaklaşanlar da var. Friends of the Earth derneğinden Dana Perls, kararmayan elmanın yeterince araştırılmadığı gibi aynı zamanda gereksiz bir üretim olduğunu söylüyor. ABD Elma Birliği ise GDO’lara karşı olmadıklarını belirtmekle birlikte kaygılarını, “Bu yeni ürün, elmanın toplumda sahip olduğu ‘sağlıklı ve doğal’ imajına zarar verebilir" şeklinde açıkladı.