Patlayıcı yapımında kullanıldığı gerekçesiyle amonyum nitratlı gübrelerin satışı yasaklandı. Bitki besleme sektörü tarımın yasaktan etkileneceğinden endişeli.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bomba yapımında kullanıldığı gerekçesiyle nitrat içeren bitki besleme ürünlerinin satışını yasakladı. Piyasada bulunan nitratlı gübreler ise toplatılmaya başladı. Bitki besleme sektörü tarımın yasaktan etkileneceğinden endişeli.
“Terör saldırıları sonrası bu ürünlerin satışının tamamen durdurulmasının elzem olduğu görüldü” diyen Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, hali hazırda piyasada bulunan 64 bin ton nitratlı gübrenin ise toplatıldığını belirtti. Satışlarla ilgili yetkili kuruluş ve firmalarla görüşmeye devam ettiklerini söyleyen Çelik, “Alternatiflerle ilgili çalışmalar sürüyor” dedi.
Damarlardan biri koparılmış oldu
tarlasera’nın görüştüğü Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği Genel Sekreteri Sebahattin Emül, yasakla birlikte bitki beslemenin damarlarından birinin koparılmış olacağını söylüyor. Emül, “Eğer bir tek canı kurtaracaksa son derece yerinde bir karar. Ama diğer taraftan tarım sektörünü son derece olumsuz yönde etkilenecek. Bir kısım ürünlerin fiyatları pahalılaşacak” şeklinde konuşuyor.
Yaz aylarında alternatifi yok
Nitratın buğday ve çay gibi ürünlerde yeşil aksam için çok önemli olduğunu söyleyen Emül, “Buna direkt alternatif olabilecek bir ürün yok. Üre gübresi ya da amonyum sülfat özellikle yaz aylarında kullanamazsınız. Şimdi mecburen nitratlı gübreler bunlarla ikame edilmeye çalışılacak” diye konuşuyor.
Torbalara çip bile takılsa önüne geçemezsiniz
“Daha önce bin bir çeşit tedbirler alındı. Nitratlı gübre karneye bağlandı, bir torba dahi alacak olsanız TC numarası, Tarım İl Müdürlüklerinden belge, Ziraat Odalarından belge istendi” diyen Emül, “Varsayalım ki bütün torbalara çip taktılar. Terörist gübreyi alıp tarlaya kadar götürür, sonra başka bir torbaya doldurur, yine patlayıcı yapar. Eğer bir kişinin ölmesine mani olacaksa elbette yasaklansın. Ama bu konuda polisiye çözümlerin daha doğru olacağını düşünüyorum” diyor.
Türkiye’de gübrelerin 3’te 1’i nitrat içeriyor
Geçtiğimiz Ekim ayında yayınlanan genelge ile nitratlı gübrelerin ambalajsız ve perakende satışı durdurulmuştu. Türkiye tarımında kullanılan bitki besleme ürünlerinin üçte birinden fazlasını oluşturan nitratlı ambalajların ise renginin değiştirilmesi kararlaştırılmıştı.
Çeltik dışında tüm bitkilerde kullanılıyor
Türkiye’de 2015 sonu itibariyle yılda toplam milyon tona yakın bitki besleme ürünü kullanılıyor. Bunun 1,5 milyon tonunu amonyum nitrat içeren gübreler oluşturuyor. Yüzde 33 azot içeriğiyle amonyum nitrat çeltik dışındaki tüm tarla bitkilerinde, yazlık-kışlık sebzelerde ve her tür meyve ağacında kullanılıyor.
Teksas faciasına yol açmıştı
Bitki gelişiminin en önemli yardımcılarından olan amonyum nitrat, belli kimyasal işlemlere tabi tutulmadığı sürece herhangi bir tehlike oluşturmuyor. Ama bu işlemler uygulandığında tehlikeli bir patlayıcıya dönüşüyor. Dinamit yapımında da kullanılan bu maddenin son aylarda gerçekleşen pek çok bombalı saldırıda kullanıldığı görüldü.
Amonyum nitrat tarihteki en büyük sanayi kazalarından birine de yol açmıştı. ABD’nin Teksas eyaletinde 1947 yılında gerçekleşen ve 581 kişinin ölümüne yol açan patlama, 2,1 bin tonun üzerinde amonyum nitrat yüklü SS Grandcamp gemisinde başlayan yangın sonucu gerçekleşmişti.