Gübrede KDV yükü yüzde 1'e düşürüldü ama tartışmalar bitmedi. Dünya ülkelerinde ise gübre-vergi ilişkisi örnek uygulamalara sahne oluyor.
1 Kasım seçimlerinde çoğu partinin ortak vaatlerinden olan gübre ve yemde vergi yükünün giderilmesi gerçek oldu. Bitki besleme ürünlerinde KDV oranı 2016’ının ilk günü itibariyle yüzde 18’den yüzde 1’e düşürüldü. Böylece üreticinin alım gücünün bir nebze artacağı konusunda herkes hemfikir. Ancak uygulamaya temkinli yaklaşanlar da var.
1992 yılında denenmişti
Türkiye’de tarımsal girdilerde vergi yükü yıllardır tartışılıyor. Gübre desteklerinden nakliye ödemelerine kadar bu konuda pek çok şey denendi. KDV ise 1992 yılında da yüzde 1’e indirilmiş ama çözüm olamayınca bir yıl sonra tekrar yükseltilmişti. Peki diğer ülkelerde gübre-vergi ilişkisi ne durumda?
Hektar başına en çok bitki besleme ürünü tüketen ülke olan İngiltere’de gübre üzerindeki satış vergisi yükü yüzde 20. Tüketim bazında onu takip eden Almanya’da bu oran yüzde 7. ABD’de ise uygulamalar eyalete göre farklılık gösteriyor.
En yüklü vergi Macaristan’da
İsveç geçmişte fosfor içeren gübrelere vergi uygularken, bugün bu uygulamayı azot ve kadmiyum gübrelere kaydırmış durumda. Bu vergileri ödemekle yükümlü olanlar ise imalatçı ve ithalatçılar. İsveç ortalama yüzde 25 ile Norveç, Danimarka ve Hırvatistan ile birlikte gübrede en ağır satış vergisini uygulayan ülkelerden. Dünya genelinde birinci sırada ise yüzde 27 ile Macaristan geliyor.
Ürüne göre değişen oran
Avusturya ve Finlandiya gibi ülkeler 1995 yılında Avrupa Birliği’ne katılmadan önce bitki besleme ürünlerinde çeşide göre değişen vergiler uyguluyordu. Bu oran gübrenin türüne göre yüzde 10’dan yüzde 72’ye kadar değişiklik gösteriyordu. Bu vergiler özellikle azotlu gübrelerin aşırı tüketimini önlemeyi amaçlıyordu. Bugün ise bu ülkeler yaptırımlarını yüzde 20 oranındaki gider vergisine sabitlemiş durumda.
Hollanda’da sınırı aşan vergi ödüyor
Hollanda’nın gübre vergileme sistemi ise bu ülkelerden tamamen farklı. Minas (Mineral Hesap Sistemi) adı verilen ve aşırı gübre kullanımını azaltırken verimi arttırmayı amaçlayan sistem şöyle işliyor: Üretici öncelikle azot ve fosfor ürünlerinde gelir ve giderlerinin kaydını tutuyor ve bilançoyu bildiriyor. Önceden belirlenmiş olan tüketim sınırını aştığı her kilogram gübre için ise vergi ödüyor.
Venezuela vergi düşmanı!
Bitki beslemeye hiçbir vergi koymayan ülkeler arasında ise Ürdün, Lübnan, Cezayir gibi Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri ile Kolombiya, Peru ve Venezuela gibi Güney Amerika ülkeleri bulunuyor. Venezuela aynı zamanda vergisiz ve düşük mazot fiyatlarıyla da biliniyor.