İzmir-Torbalı’da üretilen kurutulmuş domatesler, pizzalardan hamburgere kadar dünyanın en popüler yiyeceklerine konuk olarak bir ihracat başarısı sergiliyor.
Domates çok uzun yıllardır dünyanın en çok üretilen ve tüketilen sebze ürünü. Çok farklı boyutlarda ve bin bir renkte türe sahip küresel domates pazarındaki bu çeşitliliği en iyi yansıtan ülkelerden biri de Türkiye. Tüm bu seçenekler arasından işlevi ve üretim koşullarıyla sıyrılan “kurutulmuş domates”ler ise üreticiler için yeni bir alternatif sunuyor.
İzmir’in Torbalı ilçesinde domates üreticileri bu alternatif üretim alanında çoktan profesyonelliğe erişti. Bölgede üretilen kurutulmuş domateslerin bugün 60’dan fazla ülkeye ihraç ediliyor. İhracattaki bu başarının tek göstergesi ulaşılan ülke sayısı da değil: Pizzanın anavatanı İtalya’da ve hamburgerle özdeşleşen ABD’de bu gıdalara lezzet katan da yine Torbalı domatesi!
Güneş altında bir hafta yetiyor
İlçede kurutulmuş domateslerin macerası Nisan ayında yapılan dikimlerle başlıyor. Açık arazide yetiştirilen domatesler Temmuz ayında hasat edildikten sonra ise önce tek tek iki eş parçaya ayrılıyor sonrasında ise güneşte kurumaya bırakılıyor. Talebe bağlı olarak üzerine kükürt veya tuz da serpilen domateslerin istenen kuruluğa ulaşması için 1 haftalık bir bekleyiş yetiyor.
Rüzgar ve nem de belirleyici
Tüm bu süreç ilk etapta basit gibi görünse de, kurutulmuş domatesi her yerde aynı başarıyla üretmek hiç de kolay değil. Çünkü kurutma sürecinde güneş ışığının açısı, rüzgar ve nem oranı da sonucu belirliyor. Torbalı ovası bu koşullar açısından tam da ideal bir ortam sağlıyor. Bu sayede bölge Türkiye’nin kurutulmuş domates ihracatının yüzde 95’ini üstenen bir pozisyona gelmiş durumda.
Artık ürünler tarlada kalmıyor
400 bin tondan fazla domates üretilen Torbalı’da kurutma mesaisi bugünlerde tüm hararetiyle sürüyor. Taze olarak 30-40 kuruş civarında alıcı bulan tarla domateslerinin ticari değeri kurutulduktan sonra uluslararası pazarda 3,5 Euro’ya çıkıyor. “Eskiden alternatif ürün elde edilemediği için domatesler tarlada kalabiliyordu” diyen Torbalı Ticaret Odası Başkanı Abdulvahap Olgun, artık böyle bir durumun söz konusu olmadığına dikkat çekiyor.
Domates sosu ondan sorulur!
Kurutulmuş domatesin kullanım alanlarının söz konusu ülkedeki tüketim alışkanlıklarına göre değiştiğini söyleyen Olgun, “Yine Torbalı’da bulunan fabrikalarda işlenen kurutulmuş domatesler İtalya’daki meşhur pizzacılarda organik domates soslu pizzalarda kullanılıyor. Aynı şekilde ABD’de hamburgerciler hamburgerlerinde sos olarak yine bu domatesleri kullanıyor” diye konuşuyor.