Türkiye’nin tarımsal ürün ticaretinde oldukça önemli bir yere sahip olan bağlarda sıklıkla karşılaşılan bağ göz kurdu, geniş coğrafyalara yayılan önemli bir zararlı. İlkbahar aylarında çıkışlarını yapan zararlıyla mücadele etmek ise verim açısından önem taşıyor.
Roma döneminden beri bağ üretimini tehdit eden ve verimi etkileyen bir güve türü olan Theresimima ampelophaga yani bağ göz kurdu, Zygaenidae familyasının bir üyesi. Cezayir, İspanya, Güney Fransa ve Güney Avrupa’dan Karadeniz’in kuzey kıyılarına kadar rastlanabilen bu bağ zararlısı, kuzeyde Macaristan ve Slovakya’ya, doğuda Rusya’ya, Türkiye, Lübnan ve Suriye üzerinden ise İsrail’e kadar uzanabiliyor.
Bağlarda çıkışlar ilkbahar itibariyle başlıyor
Türkiye’de ilk kez Orta Anadolu Bölgesi’nde gözlemlenen göz kurdu zararlısı, kışı üst toprakta yani asma kabukları altında ve gövdedeki çatlaklarda, üçüncü veya dördüncü dönem larva halinde geçiriyor. Mart ayı sonu ve nisan ayı başlarında kışladıkları yerlerden çıkmaya başlayan larvaların, çıkış tarihleri ise bulundukları bağın gelişme durumuna ve iklim koşulları ve bölgelere göre değişiklik gösterebiliyor.
Kışladıkları yerlerden çıkmaya başlayan larvalar, öncelikle çiçek tomurcukları sonrasında ise genç yapraklarda besleniyor. Genellikle akşamüstü saatlerde beslenmeye başlayan bu larvalar, ertesi günün sabahına kadar beslenmelerine devam ediyor. Beslenmeleri sonucu mayıs ayı sonu veya haziran ayı başında olgun hale gelen larvalar, kabuğun altında pupa oluyor. Haziran ayı sonundan itibaren ergin çıkışları gözlemlenen bu zararlının dişi bireyleri ise kümeler halinde gölgelik yerlere; yaprak altları, salkımlar ve yabancı otlara yumurta bırakıyor.
Meyve verimini etkiliyor
Dişi bireylerin bırakmış oldukları bu yumurtalardan çıkan larvalar, bir sonraki ilkbahar aylarına kadar sürecek olan, kış diyapozuna girdikleri ağustos ayı boyunca, konukçu yapraklarda beslenmelerine devam ediyor. Bu ikinci döl larvalar, yaprakların alt yüzünde beslenerek, damar aralarını zar şeklinde bırakıyor. Fakat asıl zarar, larvaların ilkbahar aylarında tomurcuklarla beslenmeleri ile yaşanıyor. Larvaların tomurcuklarla beslenmeleri sonucu ise daha az çiçek tutumu ve daha az meyve verimi elde ediliyor.
Kültür asmaları ve yabani asmalarda gözlemlenen monofag zararlı türü bağ göz kurdu ile mücadelede, öncelikle bağın içinde ve çevresinde zararlının kışlayabileceği tüm koşulların mutlaka ortadan kaldırılması gerekiyor. Ayrıca göz kurdu larvalarının kışı kabuk altında geçirmesinden dolayı, ilkbahara girerken kesilen çubukların, bağ kenarında bırakılmayıp yok edilmesi de mücadelede önemli bir rol üstleniyor.