Çin’de iki bin yıllık çay bitkisi keşfedildi. Çin İmparatoru Jing’in mezarında bulunan bitki materyalleri, çayın tarihine dair en eski somut kanıt olma özelliğine sahip.
Çin’in kuzeyinde yaklaşık 2 bin yıl öncesine ait çay bitkisi bulundu. MÖ 188-141 yılları arasında yaşamış olan ünlü Çin İmparatoru Jing’e (Han Jingdi) ait anıt mezarın derinliklerinde bulunan kalıntılar, çayın geçmişine dair bilinen en eski fiziksel kanıtları oluşturuyor.
Karbon testleri doğruladı
Milattan önce 200’lerde hüküm sürmüş olan Han Hanedanı’nın imparatorlarından Jing’in anıt mezarı Çin’in Şian şehrinde yer alıyor. İlk olarak 1990’lı yıllarda yapılan kazılarda rastlanan bitki materyalleri uzun süren testlere tabi tutuldu. Yapılan karbon testleri bitkilerin Han dönemine ait olduğunu ortaya koydu.
Yalnızca tomurcuk ve küçük yapraklardan ibaret olan kalıntıların hangi bitkilere ait olduğunu tespit edebilmek ise kolay olmadı. Ancak alınan örneklerin biyomoleküler bileşikleri üzerine yapılan çalışmalar sonucu, bitkinin arpa gibi farklı ürünlerle karıştırılmış çay bitkisi olduğu anlaşıldı.
Tibet çayı gibi içiliyordu
Çin Bilimler Akademisi’nden Houyuan Lu, “Ortaya çıkan karışım, çayın o dönemde bugün geleneksel Tibet çayı olarak bildiğimiz içeceğe benzer şekilde hazırlandığını gösteriyor” diye konuşuyor. Geleneksel Tibet çayı; çayın kavrulmuş arpa unu, tuz ve zencefil ile karıştırılmasıyla hazırlanıyor.
İhracat o yıllarda başlamıştı!
Çay bitkisinin anavatanının Güneybatı Çin olduğu tahmin ediliyor. Çin efsanelerinde bitkinin miladi takvime göre MÖ 2700’lerde keşfedildiğinden söz ediliyor. Ancak çayın gerçekte hangi tarihte tüketilmeye başladığı ve kültüre alındığına dair net kanıtlar mevcut değil.
Han Jingdi anıt mezarının bulunduğu Şian bölgesi, aynı zamanda İpek Yolu olarak bilinen kuşağın son durağı. Bilinen en eski çay bitkisine dair kalıntılar aynı zamanda Çinli ve Tibetlilerin o dönemde çay ticareti yaptıkları da kanıtlar nitelikte.