Kapya biberin tarihi çok geriye gitmiyor. Ancak hem Türkiye’de hem de Avrupa’daki tüketim oranlarına bakıldığında, bu kadar kısa zamanda kendini kabul ettirebilme becerisi hayranlık uyandırıcı.
Cezbedici kırmızı rengi, etli yapısı ve tadıyla geleneksel biber çeşitlerinin tahtını sallayan kapya biberin seralardaki ekiliş alanı son 10 yılda katlanarak arttı. Bu hızlı yükselişin temelinde ilk bakışta iç pazar tüketiminin artışı yatıyor gibi görünüyor. Ancak ihracat ağına katılan Balkan ülkelerinin talepleri ve ürünün diğer çeşitlere oranla daha az işçiliğe ihtiyaç duyması nedeniyle daha çok üreticinin tercihleri arasına girmesi de ciddi birer etken oldu.
En çok Çanakkale’de üretiliyor
Taze, dondurulmuş, közlenmiş, kurutulmuş, salça, sos, baharat veya konserve olarak birçok farklı şekilde tüketilen kapya biber, 957 bin 30 tonluk üretim miktarıyla da Türkiye’nin toplam biber üretiminin yaklaşık olarak yüzde 40’nı oluşturuyor. Açık alanda ve örtü altında yetiştirilen kapya biberler ağırlıklı olarak tarla koşullarında olmak üzere 189 bin 877 ton ile en çok Çanakkale’de üretiliyor.
Geçen yıl en kârlı biber türü oldu
Örtü altı kapya biber üretiminin en yoğun olduğu bölge ise tüm örtü altı üretim faaliyetlerinde olduğu gibi Akdeniz bölgesi. Bu bölgede üretim çoğunlukla tek ürün döneminde gerçekleştiriliyor. Serada kapya biber ekim alanlarının son 10 yılda 10 kat arttığının altını çizen Bayer Nunhems Biber Müşteri Yöneticisi Yücel Şengül, pazar fiyatlarından dolayı örtü altı üretiminin daha da artacağını öngörüyor.
Sera bölgelerinde kapya biberin kârlılığından dolayı yayla ve bahar dönemi yetiştiriciliğin de arttığına da dikkat çeken Vilmorin Anadolu Tohumculuk Ürün Geliştirme Yöneticisi Onur Kılllı, özellikle geçtiğimiz yıl sera döneminde en kârlı biber tipinin kapya olduğuna dikkat çekiyor.
Açık alandan seraya kayıyor
Kapya biber örtü altına girerken tarla üretimi ise eski performansında değil. “Açık alan üretimi çok değişken, yıllar içerisinde azaldı diyebiliriz” diyen Yücel Şengül, bu durumun nedenlerini ise şöyle açıklıyor: “Açık alan üretimi hem riskli hem de getirisi bazen çok düşük olabiliyor. İklimsel koşullarla açık alanda mücadele etmek oldukça zor, hastalık ve zararlılarla zamanında ve etkili mücadele gerektiriyor.”
Salçada domatesle rekabet kızıştı
Kapya biberin kullanım alanları da yetiştirilme biçimlerine göre değişim gösteriyor. Açık tarlada üretilen biberlerin yüzde 90’ı közlenmiş ya da salçalık biber olarak gıda sanayisinde değerlendirilirken serada üretilenler daha çok taze olarak tüketiliyor. Salçada domatese alternatif olarak bibere olan talebin giderek arttığını söyleyen Yücel, “Közlenmiş kapya biberin de hazır gıda olarak tüm dünyada ve özellikle Avrupa’da artan bir trendi var” diyor.
Kırmızıbiber demek kapya demek!
Sofralık kapya biber de Türk damak tadı ve mutfak alışkanlıkları içinde kısa sürede kendine yer edinmiş durumda. Çoğu kez közlenmiş halde tüketilen sevilen kapya biberin hem lezzeti hem kırmızı rengi ile yemeklere de ayrı bir hava kattığını söyleyen Onur Kıllı, “Türk kültüründe kırmızıbiber tüketiminin neredeyse tamamını kapya biber oluşturuyor” diyor.